Problem oddziaływania na środowisko składowisk odpadów niebezpiecznych Zakładów Chemicznych "Organika Azot" S.A. jest jednym z największych problemów środowiskowych w Polsce oraz Europie. Przez dziesięciolecia (od 1921 r.) na terenie Jaworzna produkowano środki ochrony roślin, w tym DDT i lindan, a odpady lokowano bez żadnych zabezpieczeń w wyrobiskach po eksploatacji piasku w dolinie potoku Wąwolnica. Do tej pory zinwentaryzowano tam ponad 200 tysięcy ton odpadów niebezpiecznych, a wśród nich trwałe zanieczyszczenia organiczne, między innymi pestycydy i ich półprodukty, których produkcję i użytkowanie zakazuje Konwencja Sztokholmska. Odcieki z miejsc ich deponowania bezpośrednio zanieczyszczają glebę, wody powierzchniowe i podziemne. Stężenia zanieczyszczeń są często od kilkuset do kilku tysięcy razy wyższe od wartości dopuszczalnych. Skala problemu zanieczyszczenia jest ogromna, o czym świadczy fakt, że obszar ten znalazł się wśród 4 szczególnie groźnych dla Bałtyku źródeł zanieczyszczeń przemysłowych (tzw. hot spots) Programu Działań na Rzecz Ochrony Środowiska Morza Bałtyckiego w ramach Komisji Helsińskiej.

Problem zagrożenia dla środowiska, wynikający z oddziaływania odpadów zgromadzonych na terenie Centralnego Składowiska Odpadów (CSO) "Rudna Góra", zarządzanego przez Zakłady Chemiczne "Organika-Azot", został po raz pierwszy  uznany za bardzo poważny w skali kraju, w 1989 roku, kiedy to Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa wpisał Zakłady Chemiczne "Organika-Azot" (wówczas przedsiębiorstwo państwowe), na listę 80 zakładów stanowiących największe zagrożenie dla ludzi i środowiska w kraju. Podstawą do takiego stanowiska było, między innymi, gromadzenie odpadów i zanieczyszczenie wód. W 1995 roku Centralne Składowisko Odpadów "Rudna Góra" znalazło się w czołówce terenów stanowiących zagrożenie dla środowiska, według "Rankingu składowisk odpadów niebezpiecznych w układzie wojewódzkim oraz kraju", opracowanego dla Ministerstwa Środowiska przez Instytut Gospodarki Odpadami w Katowicach. Ograniczenie rozprzestrzeniania zanieczyszczeń z tego składowiska odpadów jest jednym z zadań opracowanego w grudniu 2004 roku "Krajowego Programu Wdrażania Konwencji Sztokholmskiej", dotyczącego usunięcia ze środowiska trwałych zanieczyszczeń organicznych.
Jednak, przy opracowaniu tych dokumentów, nie uwzględniono pozostałych miejsc składowania odpadów niebezpiecznych w dolinie potoku Wąwolnica, a mianowicie: Pola A, Pola K, Starej hałdy przy torach, składowiska cyjanków.

O skali problemu Prezydent Miasta Jaworzna dowiedział się w 2003 r., kiedy to w trakcie budowy odcinka południowej obwodnicy miasta natrafiono na odpady niebezpieczne. Od tego zdarzenia przeprowadzono następujące działania:

• 2003 r. - wykonano badania w celu określenia zanieczyszczenia gleby i ziemi oraz wód gruntowych na terenie Pola K;
• 2003 r. - wystąpiono do Wojewody Śląskiego celem uwzględnienia rozwiązania problemu odpadów niebezpiecznych zgromadzonych na terenie Jaworzna, jako zadania priorytetowego w "Planie gospodarki odpadami dla Województwa Śląskiego";
• 2004 r. wskazano tereny zanieczyszczone do tworzonego w latach 2004-2008 Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej wraz z bazą terenów poprzemysłowych – wszystkie wykazane na terenie Jaworzna obszary  zanieczyszczone  odpadami chemicznymi zostały zakwalifikowane do klasy A – o najwyższym ryzyku dla środowiska;
• 2006 r. wykonano "Wstępną koncepcję zabezpieczenia składowiska odpadów niebezpiecznych "Pole K" oraz rozwiązania problemu zanieczyszczenia gleby i ziemi substancjami niebezpiecznymi na terenie miasta Jaworzna";
• 2006 r. - przeprowadzono prace zabezpieczające skarpy na terenie sąsiadującym z obwodnicą południową Jaworzna, w związku z występowaniem zagrożenia dla zdrowia ludzkiego, spowodowanego emisją do powietrza substancji toksycznych, w szczególności związków lotnych 1,2,3-trichlorobenzenu, 1,2,3,4-tetrachlorobenzenu,HCH, metabolitów DDT,
• 2007 r. - dokonano zgłoszenia szkody w środowisku, na podstawie ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie;
• 2010 r. - uczestniczono w pracach Zespołu Roboczego ds rozstrzygnięcia problemów negatywnego oddziaływania odpadów oraz terenów zanieczyszczonych w dolinie potoku Wąwolnica, powstałego przy Marszałku Województwa Śląskiego;
• 2010 r. - zgłoszono dolinę Wąwolnicy do "Programu bomb ekologicznych", opracowanego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska;
• 2011 r. - zawnioskowano o umieszczenie problemu doliny Wąwolnicy na indykatywnej liście projektów kluczowych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko;
• 2011 r. - złożono wniosek do Prezydium Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przy Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej, dotyczący rozważenia możliwości opracowania narzędzi umożliwiających rozwiązywanie szczególnie trudnych i skomplikowanych problemów związanych ze składowaniem odpadów niebezpiecznych, powstałych przed transformacją ustrojową;
• 2008-2012 r. - międzynarodowy projekt badawczym "Kluczowe Źródła Zagrożeń Środowiskowych" (akronim FOKS), współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu dla, Europy Środkowej na lata 2007-2013;
• 2013 -2016 r. - skorzystano z dotacji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na opracowanie projektu i wykonanie badań uzupełniających (badania geofizyczne, terenowe), analizy techniczno-środowiskowej planowanych działań naprawczych, studium wykonalności i raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz pełnej dokumentacji technicznej przedsięwzięcia i rekultywacji obszaru Zakładów Chemicznych "Organika Azot" S.A. i sąsiadujących terenów zanieczyszczonych, w tym, przede wszystkim, wyrobiska ˝Rudna Góra˝ oraz pozostałych zanieczyszczonych miejsc na terenie miasta Jaworzna", zadanie prowadzono w latach 2013-2016;
• 2016 r. - międzynarodowy projekt badawczy pn. "Zintegrowane podejście do zarządzania jakością wód podziemnych w obszarach zurbanizowanych" o akronimie AMIIGA, którego realizacja przypada na lata 2016-2019, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu dla Europy Środkowej na lata 2014-2020.
• 2016 r. - uczestniczono w pracach Zespół do spraw terenów zdegradowanych przy Ministerstwie Środowiska.

Projekt FOKS

W ramach międzynarodowego projektu badawczego o akronimie FOKS zastosowano w Jaworznie zestaw nowoczesnych narzędzi badawczych do identyfikacji zanieczyszczeń. W ramach projektu: rozpoznano kluczowe źródła odpowiedzialne za powstanie głównych smug zanieczyszczeń wód podziemnych; określono precyzyjnie ładunki i skład substancji zanieczyszczających; przetestowano technologię unieszkodliwiania trwałych zanieczyszczeń organicznych metodą CMD za pomocą mobilnej instalacji; przetestowano technologię usuwania zanieczyszczeń bezpośrednio z warstwy wodonośnej za pomocą przepuszczalnej bariery wypełnionej materiałem aktywnym; przetestowano technikę fitoremediacji oraz opracowano ogólną koncepcję remediacji zanieczyszczonych gruntów. W projekcie uczestniczyło 7 partnerów z 4 krajów Unii Europejskiej, a mianowicie: Główny Instytut Górnictwa w Katowicach (Partner Wiodący projektu), Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach, miasto Jaworzno, Instytut Zdrowia Publicznego w Ostrawie (Republika Czeska), miasto Stuttgart (Niemcy),  miasto Mediolan (Włochy) oraz prowincja Treviso (Włochy).

Program "Bomb Ekologicznych"

Równocześnie z pracami badawczo-wdrożeniowymi w ramach projektu o akronimie FOKS, prowadzono korespondencję z organami odpowiedzialnymi za stan środowiska naszego kraju. Dzięki staraniom pracowników tut. Urzędu oraz Śląskiego Zespołu Zadaniowego ds. Odpadów Niebezpiecznych z Zakładów Chemicznych „Organika Azot” S.A. w Jaworznie (przy Marszałku Województwa Śląskiego), przy dobrej współpracy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, udało się ulokować problem zanieczyszczenia doliny potoku Wąwolnica na liście Programu likwidacji „Bomb ekologicznych”, a następnie tak wynegocjować warunki regulaminu, aby Gmina Miasta Jaworzna mogła skorzystać z dofinansowania (na poziomie 80%) do dokumentacji dla przedsięwzięć z zakresu rekultywacji skażonych gruntów.

NFOŚiGW w Warszawie zawarł w dniu 17 lipca 2013 r. umowę z Gminą Miasta Jaworzna, dotyczącą dotacji, która została przeznaczona na:

• wykonanie projektu i przeprowadzenie kolejnych badań uzupełniających do prowadzonego uprzednio projektu FOKS (badania geofizyczne, terenowe);
• wykonanie analizy techniczno-środowiskowej planowanych działań naprawczych;
• wybór przez zespół ekspertów optymalnej z punktu widzenia środowiska i ekonomii technologii usuwania istniejącego zagrożenia;
• studium wykonalności oraz raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;
• przygotowanie pełnej dokumentacji technicznej przedsięwzięcia i rekultywacji obszaru znajdującego się na terenie Zakładów Chemicznych "Organika Azot" S.A., w tym, przede wszystkim, wyrobiska "Rudna Góra" oraz pozostałych zanieczyszczonych miejsc na terenie miasta Jaworzna.

Badania geofizyczne

Wykonawcę badań geofizycznych (zadanie nr 1) wybrano w formie konkursu (na podstawie art. 110 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych /tekst jednolity: Dz. U. z 2013 poz. 907 z późn. zm./), w którym zwycięzca uzyskuje zaproszenie do negocjacji, w trybie zamówienia z wolnej ręki, na wykonanie badań geofizycznych. Wyboru wykonawcy dokonał Sąd Konkursowy, w którego skład wchodzili wysokiej klasy specjaliści w dziedzinie geofizyki i geologii: Prof. dr hab. inż. Wacław Zuberek, Prof. dr hab. inż. Zbigniew Fajklewicz, Dr inż. Tadeusz Bromek. Zwycięski projekt został opracowany przez Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych Sp. z o.o.  (z siedzibą w Warszawie przy ul. Jagiellońskiej 76). Prace badawcze prowadzono w okresie od 10 marca do 10 października 2014 r, na pow. 82 ha (teren zakładu oraz miejsca gromadzenia odpadów). W ramach prac terenowych wykonano badania geofizyczne (geoelektryczne elektrooporowe metodą tomografii elektrooporowej oraz metodą konduktometryczną) wzdłuż równoległych profili oddalonych od siebie o 5 m, o długości 135 km (tomografia) i 156,9 km (konduktometria).

Warianty inwestycji

Po zakończeniu prac geofizycznych przeprowadzono postępowanie przetargowe (przetarg nieograniczony) na następny etap projektu, obejmujący:

• Opracowanie Wariantowej Analizy Techniczno-Środowiskowej, obejmującej przedstawienie możliwych do zastosowania technologii ograniczenia niekorzystnego oddziaływania na środowisko odpadów i zanieczyszczeń zgromadzonych w dolinie potoku Wąwolnica.
• Opracowanie szczegółowych wytycznych do projektu technicznego rekultywacji/remediacji (po wyborze przez zamawiającego ostatecznej metody rekultywacji/remediacji).
• Opracowanie raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.Procedura przetargowa zakończyła się podpisaniem w dniu 27 listopada 2014 r. umowy z konsorcjum firm: Głównym Instytutem Górnictwa (z siedzibą w Katowicach przy Placu Gwarków 1) oraz Geo-Logik (z siedzibą w Komorowie przy ul. Owocowej 10).
• Wariantowa Analiza Techniczno-Środowiskowa wskazała możliwe do zastosowania technologie prowadzenia działań naprawczych.

Wybór docelowej metody

W celu wyboru docelowej metody remediacji (dla której, w ramach tego projektu, została opracowana dokumentacja techniczna), Prezydent Miasta Jaworzna powołał zespół ekspertów. Aby zapewnić wysoki poziom merytoryczny, do prac zaproszono wysokiej klasy specjalistów z różnych środowisk naukowo-badawczych, związanych z ochroną i kształtowaniem środowiska, posiadających ogromne doświadczenie, zarówno teoretyczne, jak i praktyczne. Ponadto, wystąpiono do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach, Marszałka Województwa Śląskiego oraz Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Katowicach, o wytypowanie dodatkowych osób do ww. zespołu. Pismem z dnia 7 stycznia 2015 r., znak: IN.III.7021.14.2015.BP, Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Katowicach poinformował, że ze względów prawnych nie może uczestniczyć w tego typu zespołach.
W dniu 17 lutego 2015 r., w Urzędzie Miejskim w Jaworznie doszło do pierwszego spotkania zespołu ekspertów, w składzie:

1. Dr hab. inż. Krzysztof Barbusiński prof. Politechniki Śląskiej, Kierownik Zakładu Technologii Wody i Ścieków. Kierownik Zakładu Technologii Wody i Ścieków; specjalista w zakresie: metody oczyszczania (biologiczne i fizykochemiczne) ścieków przemysłowych, oczyszczania ścieków metodami pogłębionego utleniania zanieczyszczeń (AOPs), doradztwa w sprawie modernizacji oczyszczalni komunalnych i przemysłowych, intensyfikacja unieszkodliwiania osadów ściekowych i innych płynnych zanieczyszczeń organicznych; autor około 100 publikacji w czasopismach naukowych i materiałach konferencyjnych, 5 monografii, książek i podręczników, autor i współautor 3 patentów; autor i współautor ponad stu prac doświadczalnych, projektowo-wdrożeniowych i ekspertyz (część wyników badań została wdrożona w skali technicznej); ekspert w 10-tej edycji ogólnopolskiego konkursu Ministra Środowiska "Lider Polskiej Ekologii"; ekspert w programie Foresight "Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego" – Panel 3 "Technologie dla ochrony środowiska”.

2. Dr hab. Aleksandra Gawęda - pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Śląskiego, Wydziału Nauk o Ziemi; doktor nauk przyrodniczych w dziedzinie geologii; specjalista w zakresie badania materiałów odpadowych różnych typów: szlak hutniczych, odpadów pokopalnianych, popiołów fluidalnych (zwłaszcza dennych); autorka szeregu artykułów i wystąpień, zaangażowana w prace kongresu ICAM (International Congress of Applied Mineralogy), regularnie publikująca w materiałach Międzynarodowej Unii Ubocznych Produktów Spalania (UPS).

3. Dr hab. Ireneusz Malik - kierownik Katedry Rekonstrukcji Środowiska Geograficznego; wysokiej klasy specjalista; autor licznych publikacji naukowych, opinii geotechnicznych i ekspertyz m.in.  "Nowoczesny system optymalizacji zagospodarowania dolin rzecznych i ich rewitalizacji", "Lokalizacja i propozycje wyeliminowania zanieczyszczeń wody na terenie „Siedem Źródeł", "Koncepcja architektoniczno-urbanistyczna zagospodarowania turystycznego zbiorników wodnych" oraz "Dokumentacja techniczna wybranych z koncepcji elementów zagospodarowania na obszarze Górnej Prosny"; autor bądź współautor 105 publikacji, w tym 25 na tzw. liście filadelfijskiej.

4. Dr Petr Kohout – specjalista w zakresie hydrogeologii, geofizyki oraz konsultant ds. środowiska; absolwent Charles University in Praga; uczestnik projektu badawczo-wdrożeniowego FOKS; osoba posiadająca znaczną wiedzę na temat problemów występujących w dolinie potoku Wąwolnica oraz praktyczne doświadczenie w zakresie badania i realizacji przedsięwzięć związanych z rekultywacjami zanieczyszczonych gruntów na terenie Republiki Czeskiej.

5. Mgr Stanisław Stobiecki – wieloletni Kierownik Oddziału Instytutu Ochrony Roślin, Państwowego Instytutu Badawczego w Sośnicowicach; osoba posiadająca ogromną wiedzę na temat prowadzonej na terenie Zakładów Chemicznych „Organika Azot” S.A. produkcji, wpływu odpadów pochodzących z produkcji środków ochrony roślin na środowisko oraz metod utylizacji związków organicznych oraz

• Jan Kozubek - Przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego,
• Sławomir Adamczyk - Przedstawiciel Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach.

Z kilku zaproponowanych rozwiązań zespół dokonał ostatecznego wyboru metody, która powinna zostać wykorzystana przy remediacji zanieczyszczeń w dolinie potoku Wąwolnica. Opracowany w ramach zadania koreferat oraz uwagi wniesione w trakcie obrad zespołu ekspertów, posłużyły do opracowania dokumentu pn. "Szczegółowe wytyczne do projektu technicznego rekultywacji/remediacji". Dokument ten został opracowany przez Główny Instytut Górnictwa w Katowicach i przekazany do tut. Urzędu w dniu 26 marca 2015 r.

Dokumentacja
W kolejnym etapie przystąpiono do wyłonienia firmy, której zadanie polegało na opracowaniu dokumentacji technicznej:

• Pierwsze postępowanie przetargowe na opracowanie dokumentacji technicznej (o numerze 113584) zostało zamieszczone na stronie internetowej tut. Urzędu w dniu 14 maja 2015 r. Postępowanie to zakończyło się unieważnieniem w dniu 13 sierpnia 2015 r.
• Drugi przetarg ogłoszono 11 września 2015 r. (nr ogłoszenia 237860 – 2015). Postępowanie również zakończyło się unieważnieniem (18 listopada 2015 r.) – żadna z firm uczestniczących w przetargu (2 firmy) nie posiadała odpowiedniego doświadczenia w realizacji tego typu zadań.
• Trzeci przetarg ogłoszono 24 lutego 2016 r. (numer ogłoszenia: 41108 – 2016). W wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, przeprowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego, w dniu 13 kwietnia 2016 r. podpisano z firmą MGGP S.A. (z  siedzibą w Tarnowie przy ul. Kaczkowskiego 6) umowę na opracowanie dokumentacji technicznej rekultywacji/remediacji terenów zanieczyszczonych w dolinie potoku Wąwolnica w Jaworznie.

Dokumentację odebrano zgodnie z terminem umownym, w dniu 19 sierpnia 2016 r.

Studium Wykonalności

Ostatnim etapem było wykonanie Studium Wykonalności dla projektu. W konkursie ofert wyłoniono wykonawcę - firmę CSE Joniec i wspólnicy Spółka Jawna (z siedzibą w Rzeszowie przy ul. Okulickiego 18). Dokument sporządzono zgodnie z terminem, tj. do 31 sierpnia 2016 r.

AMIIGA

Kolejnym krokiem podjętym przez miasto jest udział w projekcie „Zintegrowane podejście do zarządzania jakością wód podziemnych w obszarach zurbanizowanych”  akronimie AMIIGA, który zrzesza 12 partnerów z 6 krajów Unii Europejskiej, tj.: Główny Instytut Górnictwa (ponownie Partner Wiodący projektu), miasto Jaworzno, miasto Novy Bydzov (Republika Czeska), Politechnika w Libercu (Republika Czeska), miasto Stuttgart (Niemcy), region Lombardii (Włochy), miasto Parma (Włochy), Politechnika w Mediolanie (Włochy), Geologiczny Instytut Badawczy (Słowenia), JP VODOVOD-Kanalizacija - Spółka Wodociągów i Kanalizacji w Lublanie (Słowenia), Uniwersytet w Zagrzebiu (Chorwacja) oraz VODOVOD Zadar -  Spółka  Wodociągowa (Chorwacja). W ramach projektu, na terenie miasta Jaworzna prowadzone są działania w celu przetestowania szczelnej bariery bioreaktywnej, zlokalizowanej na spływie wód podziemnych z zanieczyszczonego obszaru tzw. “starej hałdy przy torach”. Głównym celem projektu AMIIGA jest przetestowanie skuteczności bariery, określenie ewentualnych trudności i potencjalnego wpływu prac na zdrowie mieszkańców i środowisko oraz wypracowanie strategii zarządzania zanieczyszczonymi wodami podziemnymi, pochodzącymi, w szczególności, z terenów poprzemysłowych.

Zespół do spraw terenów zdegradowanych

W październiku 2016 r., zarządzeniem Ministra Środowiska, powołano Zespół do spraw terenów zdegradowanych (Dz. U. Ministerstwa Środowiska z 2016 r., poz. 67), którego zadaniem jest między innymi: "...analiza propozycji i przedstawianie własnych propozycji rozwiązań prawno-organizacyjnych, w tym wskazanie kwestii uznanych za priorytetowe do realizacji, w zakresie m.in. remediacji terenów, na których występuje zanieczyszczenie powierzchni ziemi, postępowania z miejscami nagromadzenia odpadów, które stwarzają zagrożenie dla zdrowia lub życia...". Problem odpadów niebezpiecznych zgromadzonych w dolinie potoku Wąwolnica został uznany przez ww. Zespół za priorytetowy. Stąd, w marcu br. zaplanowano spotkanie Zespołu z Prezydentem Miasta Jaworzna, w czasie którego poruszone zostaną problemy prawne uniemożliwiające prowadzenie działań naprawczych na obszarze skażonym w wyniku działalności Zakładów Chemicznych "Organika Azot" S.A. w Jaworznie.

Pomimo szeregu działań podjętych przez tut. Urząd należy zwrócić uwagę, że rozwiązanie tego problemu nie leży w kompetencjach Prezydenta Miasta Jaworzna. Instytucjami, które powinny prowadzić działania w tym temacie są: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Katowicach (w zakresie historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi) oraz Marszałek Województwa Śląskiego (w zakresie Centralnego składowiska odpadów niebezpiecznych "Rudna Góra"). Działania obecnie podejmowane przez te instytucję są nieskuteczne i nie dają jakiejkolwiek szansy na ograniczenie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń.

Częściowym usprawiedliwieniem dla tych organów są bariery prawne. Polska, jako jedyne państwo Unii Europejskiej z rejonu Europy Środkowej, nie ma jednoznacznie uregulowanej kwestii skutecznej eliminacji tzw. zanieczyszczeń historycznych. Obecny system prawny zobowiązuje sprawcę (lub władającego powierzchnią ziemi) - w naszym przypadku Zakłady Chemiczne "Organika Azot" S.A. (które zgodnie z orzeczeniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego są następcą prawnym "zanieczyszczającego") do podjęcia działań naprawczych związanych z zanieczyszczeniem w dolinie potoku Wąwolnica. Niestety, obecnie ta niewielka spółka pracownicza nie ma żadnej możliwości poniesienia skutków działalności swojej wielkiej państwowej poprzedniczki.

Pomimo świadomości powstających szkód w środowisku, nie są prowadzone żadne postępowania administracyjne, które przyczyniłyby się do ich ograniczenia. W celu wymuszenia realizacji ustawowych zapisów, Zakłady Chemiczne mogą zostać doprowadzone do upadłości, której wieloletni proces rzutowałby jedynie na pogorszenie środowiska gruntowo-wodnego (obecnie zakłady finansują oczyszczanie odcieków ze składowiska odpadów niebezpiecznych).

Kolejnym problemem, z jakim mamy do czynienia w Jaworznie, są także postępujące zmiany własnościowe gruntów. Zanieczyszczone działki lub wręcz takie, na których składowano odpady, są dzielone i sprzedawane. Jest to szczególnie niekorzystne ze względu na specyfikę tego obszaru - doliny rzecznej, która wymusza konieczność kompleksowego i hierarchicznego podejścia remediacyjnego. Rozwiązania częściowe nie zagwarantują osiągnięcia zadowalającego efektu ekologicznego. Dlatego też niezwykle ważne jest, aby instytucja prowadząca proces rekultywacji, mogła uzyskać tytuł (chociażby czasowy – na okres prowadzenia rekultywacji) do władania wszystkimi nieruchomościami zanieczyszczonymi. W takiej sytuacji będzie mogła uzyskać niezbędne zezwolenia i decyzje umożliwiające przeprowadzenie działań naprawczych oraz aplikować o dofinansowane ze środków krajowych czy europejskich. Bez jednoznacznego uregulowania prawnego tego zagadnienia, rozpoczęcie procesu inwestycyjnego nie jest możliwe.

Informacje o obecnie realizowanym projekcie o akronimie AMIIGA znajdują się na stronie: http://www.um.jaworzno.pl/pl/biznes/projekty_i_programy/112/projekt_amiiga.html

Informacje na temat odpadów z zakładów chemicznych zlokalizowanych w Jaworznie dostępne są na stronie 37 i 38 Krajowego Planu Wdrażania Konwencji Sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych.

Główne założenia projektu remediacji terenów zanieczyszczonych w dolinie potoku Wąwolnica zawarte są na rysunku "Projekt techniczny remediacji".