Pamięci bohaterskich żołnierzy konspiracji niepodległościowej, którzy po oswobodzeniu się spod niemieckiego jarzma, stawili czoło sowieckiemu okupantowi i jego poplecznikom, poświęcony jest każdego roku 1 marca - kiedy to obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W Jaworznie centralnym punktem tegorocznych obchodów będzie I Jaworznicki Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych, który przejdzie ulicami: Niemcewicza, Krakowską, Grunwaldzką i Pocztową aż na Rynek Główny pod Pomnik Niepodległości.

Uroczystość rozpocznie się zorganizowaną przez Stowarzyszenie Katolickie "Przyjaźń Jaworznicka" uroczystą Mszą Świętą w kościele pw. Miłosierdzia Bożego na Borach, która będzie celebrowana o godzinie 11:30. Następnie przedstawiciele władz oraz wszyscy zgromadzeni uczczą pamięć poległych I Jaworznickim Marszem Pamięci Żołnierzy Wyklętych oraz złożeniem kwiatów pod pomnikiem Niepodległości.

A oto szczegółowy harmonogram obchodów - 1 marca br. (niedziela):

• godz. 11:30 - Msza Święta w parafii pw. Miłosierdzia Bożego na Borach
• godz. 12:35 - zbiórka pod kościołem i utworzenie kolumny marszowej. Przemarsz ulicami: Niemcewicza, Krakowska, Grunwaldzka, Pocztowa na Rynek Główny pod Pomnik Niepodległości
• godz. 13:20 - złożenie kwiatów pod pomnikiem
• godz. 14:00 - rozwiązanie Marszu
• godz. 16:00 - pokaz filmu "Elegia na Śmierć Roja" w reż. Jerzego Zalewskiego, sala konferencyjna Stowarzyszenia Katolickiego Przyjaźń Jaworznicka, ul. Św. Wojciecha 2
• godz. 19:00 - koncert hip-hopowy ku pamięci Żołnierzy Wyklętych

***          

"Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ma być wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie Ojczyzny". Tak brzmiało uzasadnienie projektu ustawy w sprawie ustanowienia 1 marca świętem bohaterów powojennej konspiracji niepodległościowej.

Aż do powstania Solidarności, społeczność "Żołnierzy Wyklętych" była najliczniejszą formą zorganizowanego oporu narodu polskiego wobec narzuconej władzy. W roku największej aktywności zbrojnego podziemia - 1945, działało w nim bezpośrednio 150-200 tysięcy konspiratorów, zgrupowanych w oddziałach o bardzo różnej orientacji. Dwadzieścia tysięcy z nich walczyło w oddziałach partyzanckich. Kolejnych kilkaset tysięcy stanowili ludzie zapewniający partyzantom aprowizację, wywiad, schronienie i łączność. Doliczyć trzeba jeszcze około dwudziestu tysięcy uczniów z podziemnych organizacji młodzieżowych, sprzeciwiających się komunistom. Łącznie daje to grupę ponad pół miliona ludzi tworzących społeczność Żołnierzy Wyklętych. Ostatni "leśny” żołnierz ZWZ-AK, a później WiN - Józef Franczak "Laluś” zginął w walce w październiku 1963 roku.

Wybranie na Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych 1 marca nie było przypadkowe. Tego dnia w 1951 r., w mokotowskim więzieniu komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość - Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 roku dzieło Armii Krajowej.

Zajęcie Polski przez Armię Czerwoną  i włączenie połowy jej terytorium do ZSRR sprawiło, że dziesiątki tysięcy żołnierzy nie złożyło broni. Gotowi byli walczyć o odzyskanie niepodległości, wypełnić złożoną przysięgę.