Zdjęcia - Aleksander Tura

W ubiegła niedzielę, w naszym mieście odbyły się uroczystości poświęcone pamięci bohaterskich żołnierzy konspiracji niepodległościowej, którzy po oswobodzeniu się spod niemieckiego jarzma, stawili czoło sowieckiemu okupantowi i jego poplecznikom. Centralnym punktem tegorocznych obchodów był I Jaworznicki Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych, który przeszedł ulicami centrum Jaworzna, pod Pomnik Niepodległości.

***         

"Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ma być wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie Ojczyzny". Tak brzmiało uzasadnienie projektu ustawy w sprawie ustanowienia 1 marca świętem bohaterów powojennej konspiracji niepodległościowej.
Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Aż do powstania Solidarności, społeczność "Żołnierzy Wyklętych" była najliczniejszą formą zorganizowanego oporu narodu polskiego wobec narzuconej władzy. W roku największej aktywności zbrojnego podziemia - 1945, działało w nim bezpośrednio 150-200 tysięcy konspiratorów, zgrupowanych w oddziałach o bardzo różnej orientacji. Dwadzieścia tysięcy z nich walczyło w oddziałach partyzanckich. Kolejnych kilkaset tysięcy stanowili ludzie zapewniający partyzantom aprowizację, wywiad, schronienie i łączność. Doliczyć trzeba jeszcze około dwudziestu tysięcy uczniów z podziemnych organizacji młodzieżowych, sprzeciwiających się komunistom. Łącznie daje to grupę ponad pół miliona ludzi tworzących społeczność Żołnierzy Wyklętych. Ostatni "leśny” żołnierz ZWZ-AK, a później WiN - Józef Franczak "Laluś” zginął w walce w październiku 1963 roku.

Wybranie na Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych 1 marca nie było przypadkowe. Tego dnia w 1951 r., w mokotowskim więzieniu komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość - Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 roku dzieło Armii Krajowej.

Zajęcie Polski przez Armię Czerwoną  i włączenie połowy jej terytorium do ZSRR sprawiło, że dziesiątki tysięcy żołnierzy nie złożyło broni. Gotowi byli walczyć o odzyskanie niepodległości, wypełnić złożoną przysięgę.