Spotkanie w Ministerstwie Środowiska

Przedstawienie działań podejmowanych przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego w sprawie problemu odpadów niebezpiecznych z historycznej działalności Zakładów Chemicznych Organika Azot było tematem kolejnego posiedzenia Zespołu do spraw terenów zdegradowanych przy Ministerstwie Środowiska. Spotkanie, któremu przewodniczył Sławomir Mazurek, wiceminister środowiska, odbyło się 11 grudnia 2017 r. w Warszawie. W spotkaniu uczestniczyli Poseł na Sejm RP Dariusz Starzycki oraz Zastępca Prezydenta Miasta Tadeusz Kaczmarek.

Zespół do spraw terenów zdegradowanych powołany został zarządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5 października 2016 r. Do jego zakresu działania należy analiza i przedstawianie propozycji rozwiązań prawno-organizacyjnych, które umożliwia rozwiązanie największych problemów środowiskowych Polski, wynikających z historycznych zaszłości, w tym zanieczyszczeń po Zakładach Chemicznych w Jaworznie, Tarnowskich Górach i Bydgoszczy.

Przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, który jest organem odpowiedzialnym za rozwiązanie tego problemu, przedstawili działania podejmowane przez tę instytucję w celu egzekwowania tzw. "decyzji naprawczej" - decyzji administracyjnej na podstawie której Zakłady Chemiczne Organika Azot S.A.  podejmują działania w zakresie ograniczenia szkód w środowisku związanych z historycznymi zanieczyszczeniami. W swojej prezentacji przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego przekazali informacje na temat prowadzonych badań, ujęcia zanieczyszczonych wód z rowów opaskowych oraz zabezpieczenia komory żelbetowej K1. W prezentacji wielokrotnie powoływano się na działania realizowane przez Urząd Miejski w Jaworznie: projekt FOKS (w ramach, którego rozpoznano główne źródła zanieczyszczeń), projekt pn. "Działania zmierzające do rozwiązania problemu odpadów niebezpiecznych zgromadzonych w dolinie potoku Wąwolnica w Jaworznie - etap I" (w ramach której powstała dokumentacja techniczna) oraz projekt AMIIGA (budowa testowej bariery reaktywnej).

Należy przypomnieć, że problem oddziaływania na środowisko składowisk odpadów niebezpiecznych jest jednym z największych problemów środowiskowych w Europie. Przez dziesięciolecia (od 1921 r.) na terenie miasta Jaworzna produkowano środki ochrony roślin, w tym DDT i lindan, a odpady lokowano w dolinie potoku Wąwolnica.

Do tej pory zinwentaryzowano tam ponad 200 tysięcy ton odpadów niebezpiecznych, a wśród nich trwałe zanieczyszczenia organiczne, między innymi pestycydy, których produkcji i użytkowania zakazuje Konwencja Sztokholmska. Odcieki z miejsc ich deponowania bezpośrednio zanieczyszczają glebę, wody powierzchniowe i podziemne. Skala problemu zanieczyszczenia jest ogromna, o czym świadczy fakt, że obszar ten znalazł się wśród czterech szczególnie groźnych dla Bałtyku źródeł zanieczyszczeń przemysłowych Programu Działań na Rzecz Ochrony Środowiska Morza Bałtyckiego w ramach Komisji Helsińskiej.

Od wielu lat przedstawiciele Miasta Jaworzna próbują zaangażować władze centralne do podjęcia działań w celu opracowania narzędzi prawnych umożliwiających rozwiązywanie problemu odpadów niebezpiecznych zgromadzonych w dolinie potoku Wąwolnicy. Po raz pierwszy, także dzięki zaangażowaniu Posła na Sejm RP Dariusza Starzyckiego, nad problemem pochyliło się Ministerstwo Środowiska. Prace zespołu pozwalają na stworzenie instrumentów prawnych umożliwiających rozwiązanie tego problemu.