We wtorek, 21 grudnia 2021 r., radni uchwalili przedstawiony przez Prezydenta Miasta budżet na 2022 rok. Przyszłoroczny budżet Jaworzna - podobnie jak tegoroczny - stanowi odzwierciedlenie obecnego stanu gospodarki, na którą wpływają kolejne fale epidemii koronawirusa. Koszty funkcjonowania miasta stale rosną ze względu na wzrost cen usług i towarów, natomiast dochody bieżące znacząco spadają z powodu niższych wpływów z podatku PIT.

Podstawowe kwoty w budżecie Miasta Jaworzna na rok 2021 kształtują się następująco - 624.535.476,20 zł po stronie wydatków i 580.000.000,00 zł po stronie dochodów. Celem nadrzędnym jest zapewnienie dalszego rozwoju miasta, i wykorzystywania pojawiających się szans, które pozwolą miastu być gotowym na wyzwania po pandemii.

Dochody podatkowe z PIT w dół, ale CIT w górę

Najbardziej niepokojącym wskaźnikiem, który w największym stopniu rzutuje na konstrukcję budżetu, są dochody podatkowe w postaci udziału gminy w PIT i CIT. Część z wpłaconego podatku dochodowego osób zameldowanych w Jaworznie oraz firm zarejestrowanych w mieście zasila za pośrednictwem Ministerstwa Finansów budżet miasta. Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych stanowią z reguły największe źródło po stronie dochodu gminy. W roku 2022 z tytułu udziału w PIT kwota ta wyniesie 129,8 mln zł i jest to suma o ponad 10,6 mln zł niższa niż w tym roku. Nieco lepiej jest w przypadku planowanych wpływów z CIT (podatku dochodowego firm), które wyniosą 11,2 mln zł, czyli blisko 8 mln zł więcej niż w roku 2021. Takie dochody zaplanował Minister Finansów w oparciu o zasady finansowania samorządów wynikające z wprowadzenia "Polskiego Ładu".

Miejskie wydatki na oświatę w górę

Wciąż rosną wydatki planowane na system oświaty w mieście. W roku 2022 na oświatę w Jaworznie zaplanowano wydanie aż 205 mln zł. Z tego niemal w całości finansowana przez gminę jest opieka przedszkolna (prawie 33 mln zł). Natomiast na edukację szkolną miasto otrzymuje subwencję oświatową z budżetu państwa. W roku 2022 wyniesie ona 111,7 mln zł. Po uwzględnieniu pozostałych dochodów w tym dziale tj. dotacji i dochodów realizowanych przez placówki oświatowe okazuje się, że Jaworzno z budżetu samorządowego dopłaci aż ponad 49,5 mln zł do funkcjonowania szkół. Podliczywszy także przedszkola i inne placówki oświatowe, otrzymujemy sumę prawie 82,5 mln zł, pokrywaną całkowicie przez miasto z własnych dochodów.

Nowe tereny i kontynuacja inwestycji gwarancją rozwoju miasta

Dwa lata pandemii nie zatrzymały inwestycji w Jaworznie. Do użytku mieszkańców oddano m.in. miejskie parki, nowe mieszkania JTBS, zmodernizowany Zalew Sosina, halę widowiskowo-sportową Miejskiego Centrum Kultury i Sportu wraz z otoczeniem. Zmodernizowano wiele placówek oświatowych z dotacjami rządowymi i unijnymi. Na zdegradowanych terenach poprzemysłowych ma powstać Jaworznicki Obszar Gospodarczy, a na nim planowana jest budowa fabryka Izery. W najbliższych dwóch latach (2022/2023) realizowane będą także nowe zadania inwestycyjne, których łączna wartość z już kontynuowanymi projektami to ponad 100 mln zł.

Jaworzno w 2021 r. w ramach Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych otrzymało w sumie 21,1 mln zł. Inwestycje finansowane tymi środkami są realizowane w latach 2021-2022. Podczas pierwszej edycji rozdziału środków Jaworzno otrzymało 7,9 mln zł. dofinansowania na inwestycje. W drugiej edycji miasto otrzymało 10,5 mln zł na realizację kolejnych projektów inwestycyjnych: 5,5 mln zł na uzbrojenie (głównie w drogi) kompleksów mieszkaniowych, które już są ustanowione w aktualnych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz 5 mln zł na przebudowę jaworznickiego Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. W kolejnym naborze na modernizację  budynków oświatowych w Jaworznie miasto pozyskało 2,7 mln zł.

Ponadto w ramach Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych, Gmina Miasta Jaworzna otrzymała dofinansowanie w kwocie 29 999 812,00 zł - cała kwota przeznaczona jest na termomodernizacje i prace modernizacyjne w 11 budynkach oświatowych w Jaworznie.

Budowa estakady w Byczynie jest obecnie największą miejską inwestycją i kolejnym z zaprojektowanych etapów programu inwestycyjnego pn. "Miasto Twarzą do Autostrady". Przebudowę DK79 w Jaworznie-Byczynie realizuje firma PW BANIMEX Sp. z o.o., a wartość zadania to 35,5 mln zł. Budowa nowego śladu DK79 wraz z estakadą rozpoczęła się w połowie 2021 roku i ma być zakończona do końca 2023 roku. Środki na jej realizację pochodzą z dotacji celowej budżetu państwa i środków własnych samorządu.

W trakcie przebudowy jest ulica Martyniaków. Droga została rozebrana i zbudowana od podstaw razem z systemem odwodnienia na odcinku od skrzyżowania z ul. Wojska Polskiego do miejsca, gdzie w 2019 roku Tauron zlikwidował przejazdy kolejowe. Najważniejszą widoczną zmianą w stosunku do istniejącej drogi będzie dodanie kolejnego pasa do skrętu na obwodnicę Dąbrowy Narodowej w kierunku Katowic.  Dodatkowo zostanie wybudowana asfaltowa droga dla rowerów od ul. Wojska Polskiego do Energetyków. Generalnym wykonawcą jest Przedsiębiorstwo Budowy Dróg DROGOPOL z siedzibą w Katowicach. Wartość zadania to 10,5 mln zł.

Ulica Katowickiej zostanie zmodernizowana za 18,5 mln zł.  W ramach zadania zostanie wybudowana sieć kanalizacji deszczowej odprowadzająca wody opadowe z pasa drogowego ul. Katowickiej oraz odcinek kanalizacji deszczowej wzdłuż ul. Górników z Danuty i drogi gruntowej przy cmentarzu na Łubowcu do nowo projektowanego zbiornika.  Łączna długość sieci kanalizacji deszczowej do wykonania to ponad 2,6 km. Przewiduje się również kompleksowe odtworzenie nawierzchni po robotach kanalizacyjnych wzdłuż ul. Katowickiej oraz nawierzchni na odcinku do zbiornika. Prezydent Paweł Silbert w tym miesiącu podpisał umowę z wykonawcą robót budowlanych dla tej inwestycji, którym została  firma EUROVIA POLSKA S.A. Wykonanie tych robót to ostatni etap przebudowy ul. Katowickiej, który potrwa do końca listopada 2023 roku.

Nowodługoszyńska w realizacji za ponad 10 mln zł. Konsorcjum firm GAMA Sp z o.o., Ecc Pax sp z o.o. oraz Eko Projekt Janusz Orłowski kontynuować będzie budowę odwodnienia w ramach zadania pn.: "Poprawa infrastruktury drogowej i gospodarki wodno-ściekowej na terenie miasta Jaworzna - ul. Nowodługoszyńska, ul. Rejtana, ul. Syrokomli i ul. Storczyków. W ramach zadania zaplanowano budowę około sześciu kilometrów sieci kanalizacji deszczowej wraz z odtworzeniem nawierzchni po tych pracach. Planowany termin zakończenia tych prac to 30 października 2022 r. Po uzbrojeniu tego terenu, pod ślad drogi, w przyszłości zbudowana zostanie ulica Nowodługoszyńska.

W 2022 roku realnym stanie się rozpoczęcie budowy drogi ul. Nowoszczakowskiej, która będzie przedłużeniem północnej obwodnicy miasta. Na prace budowlane składać się będą m.in. budowa obwodnicy o jezdni dwupasmowej, dwukierunkowej o szerokości 7 metrów, budowa skrzyżowań, sygnalizacji świetlnych,  obiektów inżynierskich oraz budowa ciągów pieszych i dróg dla rowerów. W 2021 r. Gmina uzyskała wszystkie potrzebne pozwolenia i będzie aplikowała o środki zewnętrzne na realizację tych inwestycji.

Do końca 2023 roku zakończy się pełna przebudowa ul. Grunwaldzkiej. Wykonawca rozpoczął prace od przebudowy kanalizacji ogólnospławnej od ronda przy ul. 11 Listopada w kierunku ul. Kolejowej śladem ul. Grunwaldzkiej. Równolegle do tych robót prowadzony będzie zakres przebudowy związany z odtworzeniem nawierzchni jezdni, budową chodników, zjazdów i ścieżek rowerowych. Przebudowane również zostaną przejścia dla pieszych, zatoki i przystanki autobusowe oraz geometria skrzyżowania ul. Grunwaldzkiej z ul. Kolejową. Jedną ze składowych aktualnie realizowanej przebudowy ul. Grunwaldzkiej i Piekarskiej jest budowa drogi rowerowej na odcinku od skrzyżowania ul. Grunwaldzkiej z ulica Kolejową do skrzyżowania z ulicą 11 Listopada. Nowe ciągi rowerowe w obydwu kierunkach ulicy połączą istniejące drogi rowerowe na rondzie przy ul. 11 Listopada z Velostradą. Cała inwestycja wyniesie ponad 5 mln zł.

Budowa drogi dojazdowej do nowego Osiedla Skałka może wynieść ok. 3 mln zł i realizowana będzie w obszarze MW.2 - "Mieszkalnictwo wielorodzinne" miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego "Wilkoszyn, Jeziorki, Cezarówka Górna i Koźmin". Inwestycja polega na budowie nowego odcinka drogi dojazdowej do tego obszaru wraz budową ciągu pieszego przylegającego do drogi oraz niwelacji terenu sąsiadującego. Droga dojazdowa zostanie skomunikowana z drogą publiczną - ul. Guttmanów. Zostanie również wyposażona w sieć oświetleniową oraz kanalizację deszczową.

Przebudowana zostanie także ul. Grunwaldzka na odcinku od skrzyżowania z ulicą Cegielnianą (przy Urzędzie Skarbowym i obiektów handlowych) do skrzyżowania z al. Piłsudskiego w ciągu drogi krajowej nr 79 na długości około 240 metrów. W ramach zadania wymieniona zostanie nawierzchnia jezdni wraz z całą jej konstrukcją, wyremontowane zostaną również chodniki i zjazdy oraz infrastruktura podziemna. Realizacja tego zadania pierwotnie należała do obowiązków prywatnego inwestora, ale przedłużające się procedury i upływ czasu, spowodował, że Gmina ma już tytuł do wykonania tych prac.

- 2022 - to będzie rok niewątpliwie ciekawy, ale i pełen niepewności - a w związku z tym będzie dla wszystkich samorządów w kraju - wyzwaniem. Od wielu lat Jaworzno jest miastem, które inwestuje bardzo dużo i tego trendu nie zmieniamy, zapewniając 14 proc. całego budżetu na wydatki majątkowe. Borykamy się - podobnie jak inne gminy z problemami wynikającymi wprost z rynku pracy, uwarunkowań prawnych i gospodarczych. Postrzegamy miasto jako złożony organizm, który musi ciągle się rozwijać - mówił podczas dzisiejszej sesji prezydent Paweł Silbert. - Dzisiaj dla nas, najważniejszym i fundamentalnym wyzwaniem jest uruchomienie w naszym mieście Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego. To da nam szansę na zbudowanie nowych, innych, bezpiecznych i mocnych fundamentów gospodarczych miasta. Jeżeli mają się spełnić założenia polityki klimatycznej to niepewność branż związanych z węglem i energetyką, zabierze nam nie tylko miejsca pracy, ale również dużą cześć z tego, co stanowi wpływy do budżetu z tytułu podatków. W związku z tym patrząc w przyszłość, musimy ogromnie się przyłożyć do tego, żeby obok tych ważnych fundamentów gospodarczych Jaworzna powstały nowe. Będziemy korzystali również z szans jakie dają programy: unijne w ramach nowej perspektywy finansowej, rządowe i grantowe. Tak widzę naszą rolę i uchwalony budżet jest też potwierdzeniem rozwojowego kierunku prowadzenia miasta.

Sumarycznie wszystkie wydatki majątkowe, czyli te, które wiążą się z budową lub modernizacją miejskiej infrastruktury, wyniosą 13,8 proc. całego budżetu!

Poziom zadłużenia jest na bardzo bezpiecznym poziomie. Spłata zobowiązań następuje terminowo, a dzięki środkom z zaciągniętych kredytów i emisji obligacji mogą być realizowane zadania inwestycyjne, dzięki którym Jaworzno rozwija się i stanowi atrakcyjne miejsce do inwestowania i codziennego życia.

Gospodarcza przyszłość Jaworzna to nowe tereny przemysłowe

Po dokonanej zamianie terenów z Lasami Państwowymi na podstawie specustawy, na mocy podjętych porozumień, Gmina i Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna będzie realizowała projekt przygotowania terenów inwestycyjnych Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego. To na tym terenie w pobliżu elektrowni (obejmującym ponad 300 ha, a z istniejącymi strefami przemysłowymi ok. 350 ha) zlokalizowana ma być fabryka samochodów elektrycznych IZERA, a kolejne działki już spotykają się z dużym zainteresowaniem inwestorów. Jednak, by udostępnić teren, konieczne będzie wykonanie przebudowy układu drogowego, modernizacja ul. Wojska Polskiego oraz doprowadzenie potrzebnych mediów.

Wydatki na działania prospołeczne

Jeszcze w 2021 r. ruszyły konkursy dla organizacji pozarządowych - Gmina już w ostatnim kwartale ogłosiła pierwsze konkursy na realizację zadań przez organizacje pozarządowe. Wraz ze środkami przydzielanymi przez GKRPA, w puli pojawia się ok. 2,2 mln zł, które trafią do jaworznickich stowarzyszeń, fundacji, instytucji zajmujących się pomocą społeczną i zdrowiem.

Pomimo trudnej sytuacji wsparcie otrzymają także jaworznickie kluby sportowe, do podziału przeznaczona jest pula w kwocie o 150 tys. wyższa niż w tym roku, tj. 1 100 000 zł. Prezydent miasta uwzględnił głos środowiska sportowego zwiększając o ponad 15 proc. budżet dotacyjny na zajęcia sportowe dzieci i młodzieży. Dzięki tym środkom możliwe jest szkolenie dzieci, młodzieży, opłacenie wyjazdów na obozy sportowe, udział w rozgrywkach i turniejach jaworznickich drużyn. Zadanie jest zupełnie fakultatywne, jednak mimo trudniejszej sytuacji budżetowej, pieniądze z miasta w zwiększonej kwocie ponownie zasilą kluby. Ze środków znajdujących się w puli GKRPA ogłaszane będą również konkursy grantowe. Szerokie wsparcie sportu będzie kontynuowane w 2022 roku. Zwiększone zostały także środki dla instytucji artystycznych i kultury w mieście. Przyszły rok może przynieść również nowe zadania w obszarze kultury z dofinansowaniem zewnętrznym, które gmina obejmie wkładem własnym.

Finansowane będą również działania objęte programem "Jaworzno Wspiera Rodziny" oraz programem "Jaworzno Przyjazne Seniorom". Od września 2021 roku działalność rozpoczęła filia żłobka miejskiego dla kolejnych 70 dzieci, zlokalizowana w os. Podłęże. Łącznie miasto  zapewnia 100 miejsc dla dzieci w publicznym żłobku w ramach projektów dofinansowanych ze środków zewnętrznych. Ponadto utrzymane zostały indywidualne dopłaty do niepublicznych żłobków i klubików dziecięcych. Ta forma wsparcia rodzin spowodowała, że w mieście uruchamiane są nowe, prywatne punkty opieki nad dziećmi. W nowym budżecie zapisano również środki na utrzymanie Klubów Seniora, które mimo wyłączeń powodowanych epidemią starają się organizować czas i opiekę nad jaworznickimi seniorami.

W zakresie bezpieczeństwa tak jak w poprzednich latach, prezydent Paweł Silbert we współpracy z policją, strażą pożarną i jednostkami ochotniczych straży pożarnych będzie realizował programy poprawiające bezpieczeństwo. Sfinansowane zostaną dodatkowe patrole policyjne, zarezerwowano pieniądze na wkład własny do zakupu pojazdów i programów remontowych. Jeśli sytuacja epidemiczna będzie pozwalała na organizację aktywności, przewidziano przywrócenie w 2022 roku "Akademii Bezpieczeństwa" oraz cykl wydarzeń dotyczących bezpieczeństwa. 

Główne obszary wzrostu wydatków w 2022 roku

Po stronie samorządu jest również podwyższenie płac minimalnych w sektorze budżetowym, czego skutkiem jest wzrost wydatków o 4,5 mln zł w skali miasta. W stosunku do 2021 r. o 4 mln zł wzrastają również wydatki na inwestycje w placówkach oświatowych. Wstępnie, na podstawie szacunku zaplanowano wyższe wydatki związane z gospodarką odpadami niż dochody z opłaty wnoszonej przez mieszkańców.
Ponadto o 2,7 mln zł (i nie jest to ostateczny poziom wzrostu kosztów) zwiększą się koszty transportu publicznego, co skutkuje wyższą rekompensatą do PKM Jaworzno z tytułu usług transportowych. Planowane są wyższe wydatki na zakup gazu i opału, a także zabezpieczenia środków żywności dla jednostek pomocowych i opiekuńczych, wzrost kosztów energii elektrycznej i zakupu paliwa, a także cen usług świadczonych dla Gminy (Urzędu i  jednostek miejskich).