OGÓLNE INFORMACJE, KIERUNKUJĄCE PRZYGOTOWANIE PLANU FINANSOWANIA PROJEKTÓW REWITALIZACYJNYCH W JAWORZNIE

1. Wprowadzenie

Podstawą do budowania planu finansowego projektu rewitalizacyjnego są środki własne inicjatora projektu. Niezależnie od formy ewentualnego dofinansowania projektu ze środków Unii Europejskiej, trzeba założyć, że konieczny będzie tak zwany wkład własny, w wysokości, co najmniej 15%-25% całkowitych kosztów projektu.

Wkładem własnym mogą być środki pieniężne (gotówka) i niepieniężne – lokal (wydatki na jego pozyskanie lub remont ), sprzęt, materiały – w tym np. badania popytu, dokumentacja projektowa, opracowania związane z przedmiotem projektu, ale  przede wszystkim praca własna – pracowników albo wolontariuszy.

Plan finansowania kosztów projektu musi uwzględniać również ryzyko, które rodzi możliwość, że projekt nie uzyska planowanego dofinansowania. Projektodawca powinien być przygotowany na taką ewentualność, a założenie, że w razie nieuzyskania dofinansowania projektu ze środków Unii Europejskiej nie będzie on w ogóle realizowany dyskwalifikuje projekt rewitalizacyjny pod względem merytorycznym, jako niekonieczny.

Plan finansowy większości projektów rewitalizacyjnych wykazuje tzw. lukę finansową – różnicę pomiędzy szacunkowym kosztem realizacji projektu a zgromadzonymi środkami własnymi inicjatora projektu. Luka finansowa może zostać pokryta w całości ze środków UE o ile nie jest większa od wymaganego wkładu własnego, ale może być również – przynajmniej w części – pokryta z innych środków – np. pożyczki, zbiórki publicznej, czy wkładu partnera (partnerów) projektu. Planując sposób sfinansowania projektu należy uwzględnić przynajmniej dwa warianty finansowania planowanego przedsięwzięcia, z wykorzystaniem środków UE i bez udziału takiej pomocy.

Obecna perspektywa finansowa Unii Europejskiej jest w wielu aspektach dofinansowywania projektów rewitalizacyjnych podobna do poprzedniej, ale należy podkreślić, że zmiany które zostały wprowadzone istotnie modyfikują możliwości uzyskania finansowej pomocy – szczególnie dla tzw. projektów twardych – to znaczy projektów, które przewidują realizację działań w obiektach budowlanych (budynki i infrastruktura techniczna). Preferowane będą tzw. projekty miękkie, których rezultaty mają korzystanie wpłynąć na zjawiska społeczno-gospodarcze,  załagodzić lub zniwelować problemy składające się na proces degradacji lokalnych społeczności – bezrobocie, wykluczenie, marginalizację, przestępczość, niską aktywność ekonomiczną, niską aktywność społeczną i obywatelską, mały kapitał relacyjny itp.

W obecnej perspektywie finansowej zdecydowanie trudniej będzie pozyskać środki finansowe Unii Europejskiej na  tzw. projekty twarde. Ten rodzaj projektów będzie mógł być przedmiotem dofinansowania pod warunkiem ścisłego powiązania z innym projektem (projektami) miękkimi – jako ich dopełnienie (konieczne uzupełnienie). Niezależnie od tego wymogu, dodatkowo wprowadzono zasadę, że projekty rewitalizacyjne, których celem jest tworzenie obiektów niezbędnych dla osiągnięcia celu rewitalizacji (budynków lub infrastruktury) nie mogą polegać na ich realizacji od podstaw (budowa nowego) a jedynie na modernizacji, przebudowie adaptacji czy rozbudowie obiektów już istniejących.

Planując projekty rewitalizacyjne należy uwzględnić również i to, że w obecnej perspektywie finansowej, z zasady -  preferowane będą  te projekty „miękkie” nakierowane na tworzenie miejsc pracy, aktywizację społeczną lub ekonomiczną ludności – o charakterze pro-zatrudnieniowym.

Ważne będzie także uwzględnienie informacji, że pozyskanie finansowej pomocy Unii Europejskiej możliwe jest zarówno poprzez konkursy organizowane w ramach realizacji regionalnych programów operacyjnych, jak i poprzez inne programy – krajowe (horyzontalne), w których projekty rewitalizacyjne mają być traktowane szczególnie (dodatkowe punkty przy ocenie projektów). 

Wdrażanie obecnej perspektywy finansowej Unii Europejskiej postępuje powoli, nie wszystkie z istotnych – szczegółowych – warunków zostały już ustalone (opublikowane), dlatego zebrane tu informacje należy traktować jako wskazówkę – rekomendację, kierunkującą poszukiwanie optymalnych źródeł finansowania, przy wykorzystaniu źródeł informacji publicznej, podanych w części czwartej tej informacji – Podsumowanie.

Istotne jest przyjęcie właściwej logiki budowania planu finansowania projektu – kluczowe jest określenie celu projektu, zgodnego z celami programu – a następnie zweryfikowanie czy przyjęty cel projektu znajduje się w zbiorze celów tematycznych – priorytetów inwestycyjnych na rzecz rewitalizacji, przyjętych w Umowie Partnerstwa. Listę  celów tematycznych – zestawienie pod kątem działań rewitalizacyjnych w miastach można znaleźć w Założeniach Narodowego Planu Rewitalizacji (strony 11-12).

Dofinansowanie projektów rewitalizacyjnych zgodnych z celami tematycznymi będzie możliwe z dwóch funduszy Unii Europejskich, odpowiednio do celu tematycznego (lista celów została podana poniżej):

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

• Promowanie przedsiębiorczości, w szczególności poprzez ułatwianie gospodarczego wykorzystywania nowych pomysłów oraz sprzyjanie tworzeniu nowych firm, w tym również poprzez inkubatory przedsiębiorczości,
• Wspieranie tworzenia i poszerzania zaawansowanych zdolności w zakresie rozwoju produktów i usług,
• Wspieranie zdolności MŚP do wzrostu na rynkach regionalnych, krajowych i międzynarodowych oraz do angażowania się w procesy innowacji,
• Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach,
• Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym,
• Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu,
• Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego,
• Podejmowanie przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu jakości środowiska miejskiego, rewitalizację miast, rekultywację i dekontaminację terenów poprzemysłowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza oraz propagowania działań służących zmniejszaniu hałasu,
• Zwiększanie mobilności regionalnej poprzez łączenie węzłów drugorzędnych i trzeciorzędnych z infrastrukturą TEN-T, w tym z węzłami multimodalnymi,
• Rozwój i rehabilitacja kompleksowych, wysokiej jakości i interoperacyjnych systemów transportu kolejowego oraz propagowanie działań służących zmniejszaniu hałasu,
• Wspieranie rozwoju przyjaznego dla zatrudnienia poprzez rozwój potencjałów endogenicznych jako elementu strategii terytorialnej dla obszarów ze specyficznymi potrzebami, łącznie z przekształceniem upadających regionów przemysłowych oraz działaniami na rzecz zwiększenia dostępności i rozwoju zasobów naturalnych i kulturowych,
• Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną, które przyczyniają się do rozwoju krajowego, regionalnego i lokalnego, zmniejszania nierówności w zakresie stanu zdrowia, promowanie włączenia społecznego poprzez lepszy dostęp do usług społecznych, kulturalnych i rekreacyjnych oraz przejścia z usług instytucjonalnych do usług na poziomie społeczności lokalnych,
• Wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczności i obszarów miejskich i wiejskich.

Europejski Fundusz Społeczny (głównie poprzez Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, ale również poprzez Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój)

• Działania na rzecz poprawy zatrudnienia (priorytet inwestycyjny 8.5), obejmujące różne formy aktywizacji osób bez pracy,
• Działania na rzecz aktywnej integracji społecznej, a więc poprawy samodzielności i aktywności życiowej i społecznej oraz zwiększenia szans na zatrudnienie, realizowane zarówno w odniesieniu do osób indywidualnych, jak i wieloproblemowych społeczności (priorytet inwestycyjny 9.4),
• Działania na rzecz promocji przedsiębiorczości (priorytet inwestycyjny 8.7) oraz przedsiębiorczości społecznej (priorytet 9.8) jako ważnych instrumentów o charakterze zatrudnieniowym, związanych z tworzeniem nowych miejsc pracy, w tym zwłaszcza dla osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym,
• Działania na rzecz rozwoju usług społecznych ogólnego interesu (np. usług wsparcia rodziny, usług opieki nad seniorami) w celu poprawy ich dostępności i jakości (priorytet inwestycyjny 9.7) oraz usług pozwalających na godzenie życia zawodowego i prywatnego np. usług opieki nad dziećmi do lat 3 (priorytet inwestycyjny 8.8).
• Samozatrudnienie, przedsiębiorczość oraz tworzenie nowych miejsc pracy, (priorytet inwestycyjny 8.8)
• Działania na rzecz równouprawnienia płci oraz godzenie życia zawodowego i prywatnego.

Jak widać, po zapoznaniu się z powyższym zestawieniem, różnorodne projekty rewitalizacyjne mogą  znaleźć możliwość dofinansowania ze środków Unii Europejskiej nie tylko w ramach priorytetów i działań, których nazwy (tytuły) zawierają pojęcie „rewitalizacja”. Istotny i decydujący jest cel przedsięwzięcia i jego prognozowany rezultat – uzyskanie efektów składających się na rewitalizację obszaru zdegradowanego, a zgodny z celami  tematycznymi, jak również priorytetami konkretnego programu operacyjnego. 

Poniżej, w dwóch rozdziałach – 2 i 3 - zebrano informacje kierunkujące, ułatwiające rozpoznanie możliwości pozyskania środków finansowych z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 2014-2020 oraz pięciu krajowych programów operacyjnych (horyzontalnych) – dla finansowania luki w pokryciu kosztów projektów rewitalizacyjnych inicjowanych przez szerokie grono podmiotów, zamierzających podjąć działania na rzecz, i w ramach, programu rewitalizacji.
W części 4, Podsumowanie - znaleźć można dodatkowe informacje: gdzie szukać pomocy lub bardziej szczegółowych danych oraz źródeł precyzujących warunki, jakie powinny spełnić projekty rewitalizacyjne, aby skutecznie ograniczyć ryzyko nieuzyskania pomocy finansowej ze środków Unii Europejskiej.

2. Środki Unii Europejskiej dostępne poprzez Regionalny Program Operacyjny

Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020 [RPO WSL]
Program realizowany jest ze środków dwóch funduszy UE: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. 

Zgodnie z ogólnymi zasadami wdrażania Umowy Partnerstwa, działania (projekty) rewitalizacyjne w miastach powinny znaleźć adekwatne, co do ich przedmiotu i podmiotu tj. osoby lub instytucji podejmującego inicjatywę, i zasadnicze wsparcie finansowe poprzez ten program.

Program będzie realizowany poprzez projekty, zgodne z jego priorytetami, wśród których znajduje się rewitalizacja.  
RPO WSL przewiduje dofinansowanie różnych projektów rewitalizacyjnych, które „mieszczą się” w jednej z poniższych kategorii:

• przebudowa lub remont zdegradowanych budynków w celu adaptacji ich na mieszkania socjalne, wspomagane i chronione;
• ochrona dziedzictwa kulturowego poprzez prace konserwatorskie, restauratorskie, roboty budowlane przy zabytkach i w ich otoczeniu wraz z promocją obiektu oraz zabezpieczenie obiektów dziedzictwa kulturowego na wypadek zagrożeń;
• przebudowa lub remont obiektów poprzemysłowych, powojskowych, popegeerowskich i pokolejowych z zagospodarowaniem ich otoczenia;
• zagospodarowanie przestrzeni miejskich, w tym przebudowa i remont obiektów oraz zdegradowanych budynków, co ma przyczynić się do likwidacji istotnych problemów gospodarczych i społecznych na obszarze rewitalizowanym wynikającym z Lokalnego Programu Rewitalizacji.

ROP WSL, jak każdy program operacyjny, daje możliwość dofinansowania projektów rewitalizacyjnych z każdego, z priorytetów – o ile projekt spełnia założenia i wymagania formalne określone w tym programie. RPO WSL przewiduje wsparcie różnorodnych projektów, zgodnych z jego priorytetami. Priorytety tego programu są następujące:
I: Nowoczesna gospodarka,
II: Cyfrowe Śląskie,
III: Konkurencyjność MŚP,
IV: Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna,
V: Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów,
VI: Transport,
VII: Regionalny rynek pracy,
VIII: Regionalne kadry gospodarki opartej na wiedzy,
IX: Włączenie społeczne,
X: Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna,
XI: Wzmocnienie potencjału edukacyjnego,
XII: Infrastruktura edukacyjna,
XIII: Pomoc techniczna

Ogólny opis dwóch najbliższych dla większości projektów rewitalizacyjnych osi priorytetowych RPO WSL, czyli osi dziewiątej i dziesiątej –  IX : Włączenie społeczne, X: Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna – można znaleźć na stronach od 211-257 RPO WSL.

Szczegółowe wymagania wobec projektów (typy działań, kryteria wyboru, reguły oceny kwalifikowalności) jak również oczekiwania wobec potencjalnych beneficjentów pomocy UE, oraz inne ważne informacje zostały ujęte w osobnym dokumencie pt. Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 - Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych.

Poniżej zostały umieszczone niektóre, wobec celu rewitalizacji najważniejsze, ustalenia tego opisu.

OŚ IX – WŁĄCZENIE SPOŁECZNE (wypis z treści podanych w w/w opisie, na stronach 197-228).
Zakres interwencji w ramach osi priorytetowej dedykowany jest grupom szczególnie narażonym na zjawisko wykluczenia społecznego, cechującym się złożonością pod względem różnorodności i mnogości wymiarów marginalizacji społecznej. Realizowane działania skupione będą na promowaniu włączenia społecznego, walce z ubóstwem i wszelką dyskryminacją. Wdrażanie powyższych zadań będzie odbywać się poprzez instrumenty na rzecz aktywnego uczestnictwa i zwiększania szans na zatrudnienie, jak również ułatwiania dostępu do usług społecznych i zdrowotnych oraz wspierania przedsiębiorczości społecznej. Do grup które są najbardziej zagrożone zjawiskiem wykluczenia zaliczyć można przede wszystkim: osoby pozostające bez zatrudnienia, z niskim wykształceniem, bezdomne, samotne, dotknięte niepełnosprawnościami, dzieci i młodzież ze środowisk zaniedbanych lub wychowujące się poza rodziną, gospodarstwa domowe mające pod opieką osoby zależne, rodziny w tym wielodzietne, borykające się z problemami bezrobocia i innymi dysfunkcjami, jak również całe społeczności zamieszkujące tereny na których wraz z pogarszającymi się warunkami życia nastąpiła kumulacja problemów społecznych. Wsparcie świadczone będzie za pomocą kompleksowych, zindywidualizowanych instrumentów aktywnej integracji we współpracy wielosektorowej. Kierunki wsparcia zostały określone zgodnie z Krajowym Programem Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu 2020. Nowy wymiar aktywnej integracji. Wymiernym efektem realizacji programu i celem nadrzędnym jest osiągnięcie spójności społecznej rozumianej jako zmniejszanie ubóstwa, maksymalizacja dobrobytu i zapewnienie równości szans i niedyskryminacji. Wymaga to kompleksowego podejścia i długofalowych działań zapobiegających, wzmacniających i rozwijających zasoby osób i grup społecznych zagrożonych wykluczeniem. Powyższy efekt wiąże się z koniecznością zwiększania dostępności do podstawowych usług społecznych i zdrowotnych dla osób i grup nieaktywnych społecznie i zawodowo. Mowa przede wszystkim o usługach ochrony zdrowia, wsparcia rodziny i pieczy zastępczej, usługach społecznych integrujących z rynkiem pracy, ale i kulturalnych jako wspomagających procesy inkluzji społecznej, których dostępność dla osób i grup zagrożonych jest obecnie ograniczona. Zakres interwencji zaplanowanych usług zdrowotnych odzwierciedla kierunki określone w przygotowanym przez Ministerstwo Zdrowia dokumencie pn. Krajowe strategiczne ramy polityki w obszarze ochrony zdrowia (tzw. Policy Paper), który stanowi krajowe ramy strategiczne dla wszystkich przedsięwzięć realizowanych w obszarze zdrowia w perspektywie 2014-2020. W ramach osi przewidziano również działania stricte aktywizujące i prozatrudnieniowe, z których najbardziej istotnym jest wsparcie dla podmiotów ekonomii społecznej w tym przedsiębiorców społecznych, w celu dalszej ich ekonomizacji, poprawy potencjału, wzrostu konkurencyjności oraz efektywności w prowadzaniu działalności statutowej i gospodarczej. Wszystkie działania w zakresie ekonomii społecznej będą realizować założenia wyznaczone w Krajowym Programie Rozwoju Ekonomii Społecznej (KPRES). Zakres interwencji w ramach Osi IX będzie zgodny z opracowanymi przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Wytycznymi w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020.

Cele szczegółowe osi priorytetowej:

• wzrost zdolności do zatrudnienia osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym;
• wzmocnienie aktywności społecznej i zawodowej społeczności lokalnych zamieszkujących obszary zdegradowane i peryferyjne;
• wzrost dostępności i jakości usług społecznych zapobiegających ubóstwu i wykluczeniu społecznemu;
• wzrost dostępności do usług zdrowotnych w regionie;
• wzrost liczby i stabilności miejsc pracy w sektorze ekonomii społecznej w regionie

W/w cele omawianej Osi IX realizowane będą poprzez trzy działania, 9.1: Aktywna integracja,  9.2:  Dostępne i efektywne usługi społeczne i zdrowotne, oraz 9:3: Rozwój ekonomii społecznej w regionie.

9.1. Aktywna integracja
Beneficjentami – projektodawcami mogą być wszystkie podmioty z wyłączeniem osób fizycznych, chyba że osoba fizyczna prowadzą działalność gospodarczą lub oświatową na podstawie przepisów odrębnych), a w przypadku jednego poddziałania (9.1.6 - Programy aktywnej integracji osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym – tryb pozakonkursowy) wyłącznie podmioty, o których mowa w art. 112 ust. 1 oraz 2 ustawy o pomocy społecznej.
Poddziałania 9.1.1, 9.1.2 oraz 9.1.3 RPO SL przewidują wsparcie dla działań w obszarze społecznym kompleksowego programu rewitalizacji podejmowanego na obszarze zdegradowanym, co oznacza, że projekty dofinansowywane w ramach tych poddziałań będą stanowić istotny element przedsięwzięć rewitalizacyjnych w ramach opracowanego programu rewitalizacji danego miasta/gminy (powinny przy tym wpisywać się w Strategie ZIT/RIT poszczególnych Subregionów. Powyższe założenie dotyczące PR/właściwej strategii ma zastosowanie także dla środków przeznaczonych na wsparcie OSI) Osie, o których tu mowa, przeznaczone są dla wsparcia:

1. Programów na rzecz wzmacniania potencjału społecznego i zawodowego lokalnych społeczności uwzględniające specyfikę terytorium i zamieszkujących je społeczności z uwzględnieniem działań: a. opartych o samopomoc i wolontariat, b. środowiskowych, c. prozatrudnieniowych, d. edukacyjnych. Działania kulturalne mogą być realizowane wyłącznie jako wsparcie uzupełniające.  
2. Kompleksowych działań na rzecz integracji osób, rodzin, grup wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym z zastosowaniem instrumentów aktywnej integracji (edukacyjnych, społecznych, zawodowych) ukierunkowane na aktywizację społeczno-zawodową;
3. Reintegracji i rehabilitacji społeczno-zawodowej osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym poprzez wykorzystanie potencjału podmiotów działających na rzecz aktywizacji społecznej i zawodowej, w szczególności w Centrum Integracji Społecznej, Klubie Integracji Społecznej, Zakładzie Aktywności Zawodowej, Warsztacie Terapii Zajęciowej, których podstawowym zadaniem nie jest działalność gospodarcza, w tym tworzenie miejsc pracy w już funkcjonujących podmiotach jak i wspieranie tworzenia nowych podmiotów, zgodnie ze zdiagnozowanymi potrzebami;

9.2:  Dostępne i efektywne usługi społeczne i zdrowotne

Beneficjentem – projektodawcą może być każdy podmiot z wyłączeniem osób fizycznych, które nie prowadząc działalności gospodarczej lub oświatową na podstawie przepisów odrębnych.
Można generalnie wskazać, że wsparciu procesów rewitalizacji dedykowanych jest większość poddziałań 9.2, przy czym szczególnie trzy: 9.2 1-3.  Podejmowane w ramach tych poddziałań przedsięwzięcia stanowią dopełnienie kompleksowego programu rewitalizacji podejmowanego na obszarze zdegradowanym, co oznacza, że projekty w ramach Poddziałania powinny stanowić uzupełnienie przedsięwzięć rewitalizacyjnych w ramach opracowanych PR oraz wpisywać się w Strategie ZIT/RIT poszczególnych Subregionów. Powyższe założenie dotyczące PR/właściwej strategii ma zastosowanie także dla środków przeznaczonych na wsparcie OSI. Dopuszcza się możliwość realizacji przedsięwzięć z obszaru usług społecznych z wyłączeniem obowiązku uzupełnienia przedsięwzięć rewitalizacyjnych w ramach opracowanego programu rewitalizacji, jednak obligatoryjne jest w tym przypadku zachowanie komplementarności z interwencją podejmowaną ze środków EFRR, o ile taka jest realizowana.

Przykładowe typy projektów:

1. 1. Działania w zakresie podniesienia jakości i dostępności usług wsparcia rodziny, w tym: 
   a. wsparcie dla tworzenia lub działalności placówek oferujących wsparcie dzienne dla dzieci i młodzieży, rozwijanie środowiskowych form opieki nad dziećmi i młodzieżą,
   b. wsparcie i rozwój rodzinnych form pieczy zastępczej oraz podnoszenie jakości usług realizowanych w instytucjonalnych formach pieczy zastępczej,
   c. rozwijanie asystentury rodzinnej, instytucji rodzin wspierających, pomocowych jako wspierających rodzinę w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych;
2. Działania na rzecz rozwoju usług mieszkalnictwa wspieranego, poprzez zapewnienie dostępu do usług świadczonych w mieszkaniach chronionych, treningowych i wspieranych skierowanych do osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczonych wspierających proces ich integracji społecznej i zawodowej;
3. Działania na rzecz rozwoju usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych z uwzględnieniem priorytetyzacji w kierunku środowiskowej formuły świadczenia, w tym prowadzone w miejscu zamieszkania, obejmujące m.in.:
   a. tworzenie miejsc opieki w istniejących lub nowotworzonych ośrodkach zapewniających opiekę dzienną lub całodobową, w tym miejsc opieki krótkoterminowej w zastępstwie osób na co dzień opiekujących się osobami niesamodzielnymi,
   b. usługi asystenckie lub opiekuńcze w celu umożliwienia opiekunom osób niesamodzielnych podjęcie aktywności zawodowej,
   c. usługi dziennych opiekunów, asystentów osób niesamodzielnych, wolontariat opiekuńczy, pomoc sąsiedzką i inne formy samopomocowe,
   d. usługi zwiększające mobilność, autonomię i bezpieczeństwo osób niesamodzielnych (np. likwidowanie barier architektonicznych w miejscu zamieszkania, dowożenie posiłków),
   e. rozwój usług opiekuńczych w oparciu o nowoczesne technologie, np. tele-opieki, aktywizacja środowisk lokalnych w celu tworzenia społecznych (sąsiedzkich) form samopomocy przy wykorzystaniu nowych technologii);
4. Działania na rzecz rozwoju środowiskowych form usług społecznych innych niż wymienione powyżej wspierających proces integracji społecznej, zawodowej osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczonych społecznie zgodne z kierunkami określonymi w Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020;
5. Działania w zakresie zwiększenia dostępu i jakości usług zdrowotnych służących zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym zgodnie z kierunkami określonymi w Wytycznych w zakresie zasad realizacji przedsięwzięć z udziałem środków EFS w obszarze zdrowia na lata 2014-2020.

9.3: Rozwój ekonomii społecznej w regionie

Krąg beneficjentów – projektodawców został ograniczony do akredytowanych podmiotów świadczących usługi na rzecz podmiotów ekonomii społecznej (OWES) Poddziałanie i  Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Województwa Śląskiego.

OŚ X – REWITALIZACJA ORAZ INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA I ZDROWOTNA (wypis z treści podanych w w/w opisie, na stronach 229-255):

Zakres interwencji w ramach osi dedykowany jest zadaniom mającym na celu ułatwianie dostępu do usług społecznych i zdrowotnych. Środki finansowe dostępne w ramach osi zostaną przeznaczone na wsparcie przedsięwzięć, przyczyniających się do polepszenia dostępności do wysokiej jakości usług medycznych jak i likwidacji niedoborów zdiagnozowanych w zakresie mieszkalnictwa socjalnego, wspomaganego i chronionego w oparciu o istniejącą infrastrukturę, w powiązaniu z procesem aktywizacji zawodowej, mające na celu usamodzielnienie ekonomiczne osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Ponadto możliwa będzie aktywizacja osób wymagających wsparcia poprzez dostosowanie budynków do pełnienia funkcji centrów usług dla społeczności, wraz z zakupem wyposażenia niezbędnego do ich prawidłowego funkcjonowania. W ramach osi priorytetowej X przewidziano również wsparcie, które pozwoli na włączenie społeczności zamieszkujących obszary peryferyjne i zdegradowane dzięki kompleksowej rewitalizacji zdegradowanych obszarów miejskich i wiejskich, postrzeganej w wymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym. Podejmowane w ramach rewitalizacji działania przyczynią się do poprawy jakości życia mieszkańców oraz ożywienia gospodarczego i społecznego danego obszaru. Mając na uwadze powyższe, w ramach priorytetu inwestycyjnego wsparcie uzyskają kompleksowe projekty rewitalizacyjne.

Cele szczegółowe osi priorytetowej:

• lepsza dostępność i efektywność systemu ochrony zdrowia;
• lepszy dostęp do usług społecznych dla osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem;
• zwiększona aktywizacja społeczno-gospodarcza ludności zamieszkującej rewitalizowane tereny

W/w cele omawianej Osi X realizowane będą poprzez trzy działania: 10.1: Infrastruktura ochrony zdrowia, 10.2: Rozwój mieszkalnictwa socjalnego, wspomaganego i chronionego oraz infrastruktury usług społecznych OPI, 10:3: Rewitalizacja obszarów zdegradowanych, 10.4 Poprawa stanu środowiska miejskiego  

10.1: Infrastruktura ochrony zdrowia

Beneficjenci ograniczeni do grupy podmiotów wykonujących działalność leczniczą w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej, posiadające osobowość prawną lub zdolność prawną; udzielające świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Wspierane będą między innymi projekty polegające na przeprowadzeniu niezbędnych, z punktu widzenia udzielania świadczeń zdrowotnych, prac remontowo – budowlanych, w tym w zakresie dostosowania infrastruktury do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych, a także wyposażeniu w sprzęt medyczny oraz – jako element projektu (tj. maksymalnie do 10% kosztów kwalifikowalnych) – rozwiązaniach w zakresie IT (oprogramowanie, sprzęt); Trzeba zaznaczyć, że projekty ukierunkowane na poprawę jakości i dostępności do świadczeń ochrony zdrowia mają dotyczyć wyłącznie:

• grup chorób, które zostały zidentyfikowane jako istotne przyczyny dezaktywizacji zawodowej (choroby układu krążenia, nowotworowe, układu kostno – stawowo – mięśniowego, układu oddechowego, choroby psychiczne),
• obszaru świadczeń opieki geriatrycznej, ale: nie będą finansowane duże inwestycje o charakterze opiekuńczo – pobytowym, zdefiniowane zgodnie z polskim prawodawstwem, świadczące usługi długoterminowej pomocy dla osób niepełnosprawnych, dzieci, osób starszych oraz psychicznie chorych.

10.2: Rozwój mieszkalnictwa socjalnego, wspomaganego i chronionego oraz infrastruktury usług społecznych OPI

Pomoc będą mogły uzyskać dwa typy projektów:

1. Roboty budowlane (za wyjątkiem budowy nowych obiektów) w zdegradowanych budynkach w celu adaptacji ich na mieszkania socjalne, wspomagane i chronione
2. Roboty budowlane (za wyjątkiem budowy nowych obiektów) w zdegradowanych budynkach na potrzeby utworzenia centrów usług społecznościowych.

Beneficjentami – projektodawcami będą mogli być: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia; podmioty, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki i stowarzyszenia; podmioty działające na zlecenie samorządu terytorialnego wybrane zgodnie z prawem zamówień publicznych. Oraz: Kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych, organizacje pozarządowe, jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych (niewymienione wyżej), spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, TBS, spółdzielnie; instytucje kultury, przedsiębiorcy

Zagospodarowanie otoczenia budynków objętych projektem jest możliwe do realizacji w typach projektów 1 i 2 do maksymalnego pułapu 10% kosztów kwalifikowanych. Kosztem kwalifikowanym mogą być prace budowlane obejmujące części wspólne całego budynku, w którym miałby się znajdować jeden lub kilka lokali socjalnych, wspomaganych lub chronionych, ale tylko pod warunkiem, że powierzchnia użytkowa tych lokali będzie większa niż 50% powierzchni użytkowej danego budynku. Zgodnie z wytycznymi w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego Poddziałanie 10.2.2 Poddziałanie 10.2.3 Poddziałanie 10.2.4  i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków EFS i EFRR na lata 2014-2020, nie ma możliwości tworzenia nowych domów opieki oraz pomocy społecznej.

Inwestycje dotyczące mieszkalnictwa socjalnego, wspomaganego i chronionego oraz infrastruktury usług społecznych, muszą być realizowane w oparciu o istniejącą infrastrukturę, w powiązaniu z procesem aktywizacji zawodowej, mającym na celu usamodzielnienie ekonomiczne osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Minimalne wymagania jakie muszą spełniać lokale socjalne przewiduje Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego (Dz.U.2014.150 j.t.) oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 29 lipca 2009 r. w sprawie finansowego wsparcia na tworzenie lokali socjalnych, mieszkań chronionych i lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy niestanowiących lokali socjalnych. Dla mieszkań chronionych minimalne wymagania opisuje Rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2012 r. w sprawie mieszkań chronionych (Dz.U.2012.305). Finansowe wsparcie ze środków EFRR nie przysługuje na przedsięwzięcia, których realizacja współfinansowana jest ze środków Funduszu Dopłat w oparciu o ustawę z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Dz.U. z dnia 29 grudnia 2006 r.). W ramach działania 10.2 dopuszcza się realizację inwestycji polegających na łączeniu dwóch typów projektów. Roboty budowlane w zdegradowanych budynkach w celu adaptacji ich na mieszkania socjalne, wspomagane i chronione jest możliwa również w przypadku pojedynczych lokali. W działaniu 10.2 jest możliwość wyposażenia centrum usług społecznościowych oraz mieszkań socjalnych, wspomaganych i chronionych. Realizacja projektów w ramach ww. typów projektów jest uzależniona od realizacji projektu z zakresu usług społecznych, finansowanych w ramach EFS, a dotyczących określonej grupy społecznej, dotkniętej dysfunkcją lub wykluczeniem. Wsparcie inwestycyjne projektów z EFRR ma charakter uzupełniający (dodatkowy) i możliwe jest wyłącznie w powiązaniu z działaniami realizowanymi z EFS, które pełnią rolę wiodącą względem EFRR. Tak więc projekty muszą wykazywać charakter przedsięwzięć kompleksowych, koordynujących interwencję infrastrukturalną z wsparciem realizowanym w ramach EFS. W ramach działania 10.2 nie ma możliwości budowy nowych obiektów. W ramach działania 10.2 nie ma możliwości budowy nowych obiektów. W ramach obszarów strategicznej interwencji (OSI), wsparciem zostanie objęte miasto Bytom z uwagi na koncentrację negatywnych zjawisk społeczno-gospodarczych. Wymienione w tabeli typy beneficjentów mogą realizować przedsięwzięcia w ramach projektów partnerskich w rozumieniu art. 33 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020, jak również w ramach projektów hybrydowych w rozumieniu art. 34 ww. ustawy.

10.3 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych

Wsparciem objęte będą trzy typy projektów:

1. Roboty budowlane (za wyjątkiem budowy nowych obiektów) w obiektach po-przemysłowych/ po-wojskowych/po-pegeerowskich/ po-kolejowych wraz z zagospodarowaniem przyległego otoczenia.
2. Zagospodarowywanie przestrzeni miejskich, w tym roboty budowlane (za wyjątkiem budowy nowych obiektów) w obiektach wraz z zagospodarowaniem przyległego otoczenia.
3. Roboty budowlane (za wyjątkiem budowy nowych obiektów) w zdegradowanych budynkach wraz z zagospodarowaniem przyległego otoczenia.

Krąg beneficjentów jest taki sam, jak ten przewidziany dla poddziałania 10.2.

Proces rewitalizacji powinien być prowadzony we współpracy podmiotów reprezentujących wszystkie sektory życia społeczno-gospodarczego: podmiotów publicznych (na czele z samorządem gminy), lokalnych przedsiębiorców, osób prywatnych oraz organizacji pozarządowych, a także kościołów. Rewitalizacja ma charakter kompleksowy, to znaczy, że w jej ramach prowadzony jest szereg wielowątkowych, wzajemnie uzupełniających się i wzmacniających działań, mających na celu wywołanie jakościowej pozytywnej zmiany na zidentyfikowanym obszarze. Działania dotyczące rewitalizacji obejmują zatem w głównej mierze zdegradowane obszary miejskie, zmierzające do wyrównywania społecznych różnic.

Obszary rewitalizowane będą wyznaczane z uwzględnieniem kryteriów przestrzennych, ekonomicznych oraz społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem stopnia nasilenia problemów społecznych na danym obszarze, głównie związanych z deprywacją materialną i społeczną mieszkańców danego obszaru. Realizacja projektów w ramach ww. typów projektów jest uzależniona od realizacji projektu z zakresu usług społecznych, finansowanych w ramach EFS, a dotyczących określonej grupy społecznej, dotkniętej dysfunkcją lub wykluczeniem. Wsparcie inwestycyjne projektów z EFRR ma charakter uzupełniający (dodatkowy) i możliwe jest wyłącznie w powiązaniu z działaniami realizowanymi z EFS, które pełnią rolę wiodącą względem EFRR. Tak więc projekty muszą wykazywać charakter przedsięwzięć kompleksowych, koordynujących interwencję infrastrukturalną z wsparciem realizowanym w ramach EFS. W ramach działania 10.3 nie ma możliwości budowy nowych budynków.

Inwestycje wspierane z EFRR w ramach działania 10.3 będą dofinansowane w ramach instrumentów Zintegrowane Inwestycje Terytorialne oraz Regionalne Inwestycje Terytorialne. Dla miasta Bytom oraz powiązanego z nim funkcjonalnie miasta Radzionków projekty zostaną objęte procedurą pozakonkursową. W przypadku pozostałych miast wskazanych w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie, zakwalifikowanych jako obszary strategicznej interwencji na rzecz restrukturyzacji rewitalizacji miast tracących funkcje społeczno-gospodarcze, planowanym trybem wyboru projektów będzie tryb konkursowy. W ramach działania 10.3 wsparcie otrzymają projekty wynikające ze Strategii ZIT. Jednocześnie projekty rewitalizacyjne muszą wynikać z przyjętych przez każdą z gmin Programów Rewitalizacji (PR). Zapewnienie zgodności i komplementarności pomiędzy strategią ZIT a wszystkimi PR-ami jest zadaniem gmin biorących udział w ZIT. str. 250 Jako, iż każda ze społeczności charakteryzuje się innymi potrzebami, ich diagnoza powinna zawierać się w kompleksowym Programie Rewitalizacji tworzonym przy zaangażowaniu wszystkich aktorów lokalnej sceny: zarówno władzy samorządowej, biznesu i organizacji obywatelskich jak i samych mieszkańców.

Programy Rewitalizacji podlegać będą eksperckiej ocenie zapewnianej przez IZ RPO WSL. Kryteria oceny PR zostały wskazane w załączniku do SZOOP (Jak dotąd (październik 2015) kryteria te nie zostały sformułowane. Najprawdopodobniej nastąpi to do końca tego roku).

Podstawowym kryterium oceny są zgodność z wytycznymi przygotowania PR, wiarygodne zdiagnozowanie problemów występujących na danym obszarze i jakość zaproponowanych rozwiązań zidentyfikowanych problemów.
Roboty budowlane (za wyjątkiem budowy nowych obiektów) w zdegradowanych budynkach wraz z zagospodarowaniem przyległego otoczenia – w ramach tego typu projektów dopuszcza się modernizację części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych tylko jako część większego projektu mającego na celu rewitalizację zubożonych obszarów publicznych. W ramach projektów typu 1-3 możliwy jest zakup wyposażenia.

Poddziałanie 10.3.3 dedykowane jest miastom wskazanym w KSRR 2010-2020 jako Obszary Strategicznej Interwencji wymagające rewitalizacji za wyjątkiem Bytomia i Radzionkowa. Poddziałanie 10.3.4 dedykowane jest miastu Bytom i Radzionków. Wymienione w tabeli typy beneficjentów mogą realizować przedsięwzięcia w ramach projektów partnerskich w rozumieniu art. 33 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020, jak również w ramach projektów hybrydowych w rozumieniu art. 34 ww. ustawy.

10.4 Poprawa stanu środowiska miejskiego

Poddziałanie przewiduje możliwość uzyskania dotacji-wkładu programu w fundusze poręczeniowe, pożyczkowe oraz inne instrumenty finansowe wspierające rozwój obszarów miejskich, przez co krąg projektodawców określono, jako: podmioty wdrażające instrumenty finansowe. Instrument zwrotny (jak JESSICA) maksymalna wartość wsparcia 50mln PLN.

3. Środki Unii Europejskiej dostępne poprzez krajowe (horyzontalne) programy operacyjne

• Program Inteligentny Rozwój

Program realizowany jest w całości ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Konstrukcja programu umożliwia pozyskanie funduszy na zaawansowane projekty rewitalizacyjne, podejmowane przez przedsiębiorców ( w tym MŚP), a dotyczące tworzenia oraz rozwoju  infrastruktury B+R poprzez inwestycje w aparaturę, sprzęt, technologie i inną niezbędną infrastrukturę, która służy tworzeniu innowacyjnych produktów i usług.

Oprócz takich projektów rewitalizacyjnych możliwe będzie uzyskanie dofinansowania dla projektów, których celem będzie rozwój gospodarczy obszarów zdegradowanych poprzez świadczenie proinnowacyjnych usług na rzecz przedsiębiorstw przez różnego rodzaju podmioty. Usługi te powinny być dostosowane do potrzeb odbiorców oraz w sposób kompleksowy przyczyniać się do powstawania innowacji, które znaczącą zwiększą potencjał rozwojowy obszarów dotkniętych degradacją.

Ponadto przewiduje się możliwość tworzenia funduszu gwarancyjnego dla projektów innowacyjnych, charakteryzujących się wysokim poziomem ryzyka, realizowanych przez MŚP. Fundusz gwarancyjny będzie zapewniał gwarancje dla instytucji finansowych udostępniających kapitał firmom wdrażającym innowacje, które są związane z wynikami działalności B+R.

Program umożliwia dofinansowanie przedsięwzięć, których celem jest  wsparcie w zakresie tworzenia przedsiębiorstw na bazie innowacyjnych pomysłów (tzw. pre-inkubacja) lub zasilenie kapitałowe nowo powstałych firm.

• Program Polska Cyfrowa

Projekty rewitalizacyjne, które mogą liczyć na dofinansowanie w ramach tego programu mogą inicjować i zgłaszać (do konkursów) następujące podmioty: państwowe jednostki kultury, przedsiębiorstwa telekomunikacyjne, jednostki naukowe i organizacje pozarządowe.

Projekty rewitalizacyjne mogą przede wszystkim polegać na realizacji infrastruktury szerokopasmowa umożliwiająca dostęp do szybkiego Internetu dla odbiorców – mieszkańców obszarów zdegradowanych, na których do tej pory dostęp do sieci był ograniczony lub wcale go nie było.  Druga grupa projektów rewitalizacyjnych to projekty zachęcające lokalną społeczność obszarów zdegradowanych  do korzystania z Internetu i zwiększające jej cyfrowe kompetencje. O dofinansowanie na tego typu działania będą mogły ubiegać się głównie organizacje pozarządowe w partnerstwie z samorządem lokalnym.

• Program Infrastruktura i Środowisko

Program jest adresowany do MŚP, dużych przedsiębiorstw, administracji publicznej i przedsiębiorstw realizujących cele publiczne ( w tym służb publicznych innych niż administracja), instytucji ochrony zdrowia, organizacji społecznych (w tym związków wyznaniowych) oraz instytucji nauki i edukacji. Generalnie ujmując zakres tego programu, działania rewitalizacyjne możliwe do realizacji ze wsparciem uzyskanym poprzez ten program to:  gospodarka niskoemisyjna, ochrona środowiska, przeciwdziałanie i adaptacja do zmian klimatu, transport i bezpieczeństwo energetyczne oraz ochrona zdrowia i dziedzictwo kulturowe.

Zasadnicze kierunki pomocy poprzez ten program, dostępne również dla projektów rewitalizacyjnych, obejmują – między innymi - następujące działania:

• Zmniejszenie emisyjności gospodarki
  - wytwarzanie energii z odnawialnych źródeł energii (Ograniczenie Zużycia Energii);
  - poprawa efektywności energetycznej i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach, sektorze publicznym i mieszkaniowym;
  - promowanie strategii niskoemisyjnych;
  - rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji.
• Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu
  - rozwój infrastruktury środowiskowej;
  - dostosowanie do zmian klimatu;
  - ochrona i zahamowanie spadku różnorodności biologicznej;
  - poprawa jakości środowiska miejskiego.
• Rozwój sieci drogowej TEN-T i transportu multimodalnego
  - rozwój drogowej infrastruktury w sieci TEN-T;
  - poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego;.
• Infrastruktura drogowa dla miast
  poprawa dostępności miast i przepustowości infrastruktury drogowej (rozwój infrastruktury drogowej w miastach i tras wylotowych z miast, budowa obwodnic).
• Rozwój transportu kolejowego w Polsce
  - rozwój kolei w TEN-T, poza siecią i kolei miejskich.
• Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach
  - infrastruktura i tabor dla publicznego transportu zbiorowego w miastach i na ich obszarach funkcjonalnych.
• Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury
  - inwestycje w ochronę i rozwój dziedzictwa kulturowego oraz zasobów kultury, np. instytucji kultury, szkół artystycznych.
• Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia
  - wsparcie infrastruktury systemu państwowego ratownictwa medycznego;
  - wsparcie infrastruktury szpitali ponadregionalnych i współpracujących z nimi jednostek diagnostycznych w zakresie chorób „aktywności zawodowej” i opieki nad matką i dzieckiem.

• Program Wiedza Edukacja Rozwój

Z tego programu można uzyskać środki na realizację takich projektów rewitalizacyjnych, które mają na celu osiągnięcie rezultatów wpływających rewitalizację obszarów zdegradowanych przez aktywizację zawodową osób młodych (do 29 roku życia) - priorytet inwestycyjny 8.6,  oraz wdrażanie instrumentów zwrotnych na rzecz rozwoju przedsiębiorczości społecznej (priorytet inwestycyjny 9.8) – np. tworzenie funduszy pożyczkowych.

Jednocześnie poprzez ten program będzie wspierana budowa nowoczesnego systemu planowania przestrzennego (cel tematyczny 11). W kontekście obszarów zdegradowanych na uwagę zasługuje w szczególności podejmowanie działań mających na celu wzmocnienie potencjału miast w opracowywaniu i przyjmowania aktów planistycznych. W tym celu oczekiwane jest stworzenie systemu podnoszenia kwalifikacji kadr planowania przestrzennego (szczególnie w zakresie metodyk otwartych na lokalną społeczności i jej partycypację w procesie planowania).

• Program Pomoc Techniczna

Program ten jest przede wszystkim (głownie) adresowany do instytucji zarządzających programami operacyjnymi, a przy tym do jednostek zarządzających Zintegrowanymi Inwestycjami Terytorialnym. Aktualny stan regulacji prawnych i organizacyjnych nowej perspektywy finansowej nie przewiduje możliwości pozyskania dofinansowania projektów rewitalizacyjnych  z tego źródła,  dla innych podmiotów inicjujących (natomiast nie jest wykluczony ich udział – jako partnerzy projektów).  

4. Podsumowanie

Jak zaznaczono we wstępie, planowanie finansowania projektu rewitalizacyjnego wymaga oparcia się o aktualne (bieżące) informacje, które można pozyskać z następujących źródeł:

Centralny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich
ul. Żurawia 3/5, 00-503 Warszawa,
pn. - pt. 8.00-18.00, sob. 10.00-14.00 tel. 22 626 06 32, 22 626 06 33

Lokalne – regionalne punkty informacji Funduszy Europejskich , których adresy , telefony i adresy elektroniczne można uzyskać - https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/

Najbliższy punkt informacyjny to:
Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w Katowicach, który mieści się przy ul. Dąbrowskiego 23
Godziny pracy: poniedziałek  7.00-17.00, wtorek –piątek  7.30-15.30
Telefony do konsultantów: 32 77 40 172, 32 77 40 193, 32 77 40 194

Podstawa formalna – to ustawa o zasadach realizacji programów:
https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/dokumenty/ustawa-o-zasadach-realizacji-programow-w-zakresie-polityki-spojnosci-finansowanych-w-perspektywie-finansowej-2014-2020-tzw-ustawa-wdrozeniowa/

Informacje publikowane bezpośrednio, przez instytucje zarządzających programami operacyjnymi:

• Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020
• Program Inteligentny Rozwój
• Program Polska Cyfrowa
• Program Infrastruktura i Środowisko
• Program Wiedza Edukacja Rozwój
• Program Pomoc Techniczna