Fałszywa jaszczurka

Nothosaurus („fałszywa jaszczurka”) to gad zaliczany do prymitywnych płetwojaszczurów. Występował w całym triasie - głównie środkowym. Jego kopalne szczątki znajdowane są w Europie, południowo-wschodniej Azji i Ameryce Północnej. Choć zwierzę to uważa się za przodka plezjozaurów, notozaur, jako forma inicjująca kolonizację nowego środowiska, nie był jeszcze przystosowany do całkowitego porzucenia lądów i prowadził ziemno-wodny tryb życia. Podobnie jak współczesne foki, musiał on wychodzić na stały grunt w celu rozrodu i odpoczynku, choć czuł się tu raczej nieporadnie...

Pływak doskonały

Jednym z najmniejszych znanych gatunków notozaurów jest Nothosaurus winkelhorsti, którego czaszka mierzy zaledwie 46,5 mm, ale przeważnie zwierzęta te dorastały do około 3-4 m długości. Miały stosunkowo małe kończyny, przy czym przednie były krótsze od tylnych. Zaopatrzone w pazury palce, spięte były błoną tworzącą w ten sposób specyficzne „wiosła”. Notozaury z dużą gracją i swobodą patrolowały przybrzeżne wody, w których spędzały większość swojego czasu. Dodatkowo, ich opływowy kształt oraz cienki i spiczasty długi ogon (z płetwą na jego górnej części), czynił z nich pływaków doskonałych!

Alea iacta est ! (Kości zostały rzucone!)

Wszystko zaczęło się od niewielkiego fragmentu kości! Dziwnym zrządzeniem losu przetrwała miliony lat w nieciekawie na pierwszy rzut oka wyglądającym bloku wapienia dolomitycznego. Choć pewnie ktoś powie: „Takie byle co? Jakieś resztki kurczaka wyrzucone po posiłku przez nieodpowiedzialnych turystów...”, pamiętajmy, że mamy w tym przypadku do czynienia z żebrem groźnego notozaura!

To było tylko kwestią czasu. Znalazła się jedna, są i kolejne! Dziś, z uwagi na wysoką wartość przyrodniczą, władze Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego zaproponowały włączenie kamieniołomu Sadowa Góra do regionalnego programu badań fauny triasowych kręgowców! Nie wiemy, co kryje jeszcze przed nami ziemia jaworznicka, ale jak widać, nawet tak niepozorna kość może być początkiem pasjonującej, geologicznej opowieści...