Obiekty sakralne

• Wyposażenie kolegiaty p.w. św. Wojciecha i Katarzyny w Jaworznie (Pl. św. Jana 17). W świątyni znajduje się obraz Matki Boskiej Wspomożycielki Chrześcijan, będący jedyną pozostałością wyposażenia z XVII w., wcześniejszej świątyni. Jest on kopią obrazu Maria Hilfe autorstwa Łukasza Cranacha Starszego. W świątyni znajduje się również barokowy ołtarz św. Józefa, pochodzący ze zlikwidowanego – w latach zaborów – kościoła p.w. św. Michała w Krakowie, wykonany z czarnego marmuru dębnickiego.
• Kościół p.w. Elżbiety Węgierskiej w Szczakowej. To najlepiej zachowany zabytkowy obiekt sakralny w mieście, powstał w latach 1898–1903. Świątynia ma kształt jednowieżowej hali wzniesionej w stylu neogotyckim. Ciekawe wyposażenie kościoła: ołtarze, ambona, stacje drogi krzyżowej zostały ufundowane przez w okresie między wojennym przez pracowników szczakowskich fabryk.
• Kościół w Ciężkowicach p.w. Najświętszej Marii Panny Nieustającej Pomocy. Został wzniesiony w latach trzydziestych XX w. według projektu znanego w latach międzywojennych architekta Ludwika Wojtyczki. Świątynia posiada ciekawą neobarokową formę.

Cmentarze

• Cmentarz Pechnicki (ul. Grunwaldzka) założony w pierwszej połowie XIX w. Znajduje się na nim kilka cennych pomników-nagrobków, m.in.: rzeźbiarskie przedstawienia płaczki, pomniki nagrobne w formie kamiennych krzyży oraz dwie zbiorowe mogiły: ofiar strajku w 1931 r., uczestników ruchu oporu w latach okupacji niemieckiej.
• Cmentarz w Szczakowej powstał w 1913 r. Na cmentarzu znajdują się interesujące kaplice grobowe z lat międzywojennych należące do rodzin: Zdzisława Krudzielskiego – dyrektora cementowni w Pieczyskach oraz Kamila Wachlowskiego – dyrektora Jaworznickich Komunalnych Kopalń Węgla.
• Cmentarz Ciężkowicki (nazywany przez jaworznian Ciężkowskim, ul. Chełmońskiego). Znajdują się na nim m.in.: nagrobki urzędników i nauczycieli z lat zaboru austriackiego, pierwszego burmistrza Jaworzna Schattanka, najdłużej urzędującego burmistrza Racka oraz uczestnika powstania styczniowego Wendta.
• Cmentarz żołnierzy radzieckich (przy wejściu na Cmentarz Pechnicki) poległych w styczniu 1945 r. podczas walk o wyzwolenie Jaworzna.
• Cmentarz żydowski na Podłężu (kirkut, al. J. Piłsudskiego) pochodzący z końca XIX w. z macewami o ciekawej symbolice, odnowiony w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku.

Budynki przemysłowe

• Budynek dawnej rzeźni w Ciężkowicach z końca XVIII w. (ul. ks. A. Mroczka). Z pierwotnego założenia pozostała jedynie bryła obiektu, wnętrze kilkakrotnie przebudowane. Obecnie zaadaptowane dla potrzeb Klubu Rolnika.
• Huta Szkła Okiennego w Szczakowej (ul. Koszarowa). Nieliczne obiekty od strony północnej pochodzą z ostatniego ćwierćwiecza XIX w. (Pozostałość po fabryce sody amoniakalnej).
• Roznos sztolni kopalń rud cynkowo-ołowiowych w Długoszynie z XVI w. (przedłużenie ul. Nadbrzeżnej). Korygowany w trakcie późniejszej eksploatacji.
• Młyn w Długoszynie (ul. Mokra) z urządzeniami z XVIII/XIX w.
• Ruiny Fabryki Portland Cementu „Szczakowa” w Pieczyskach, powstałej w ostatnim ćwierćwieczu XIX w. i funkcjonującej do ostatniego ćwierćwiecza XX w.
• Stacja pomp wody pitnej w Dobrej z lat dwudziestych XX w., funkcjonująca do dnia dzisiejszego.
• Budynek dworca kolejowego w Szczakowej budowany w latach 1845-1848, będący pozostałością po pierwotnym założeniu linii kolejowej krakowsko-górnośląskiej.
• Budynek transformatorowni kopalni Leopold z 1917 r.

Budynki użyteczności publicznej

• Dawna siedziba Towarzystwa Gimnastycznego Sokół powstała w 1906 r. (ul. Mickiewicza 2).
• Budynek kasyna dla urzędników gwarectwa z II połowy XIX w. (ul. Grunwaldzka 52).
• Budynek Stowarzyszenia Przyjaźń Jaworznicka z przełomu XIX/XX w. (ul. św. Wojciecha 2).
• Zespół willowo-parkowy zbudowany dla miejscowego gwarectwa węglowego (ul. Grunwaldzka 37).

Kolonie robotnicze i urzędnicze

• Pozostałości po kolonii robotniczej Jaworznickiego Gwarectwa Węglowego przy ulicy Olszewskiego (budynki parterowe, czterorodzinne).
• Kolonia robotnicza Nowy Pechnik. Obiekty przy ulicy Lipowej i Cyprysowej wraz z budynkiem szkoły podstawowej i willą kierownika kopalni Leopold (z 1924 r., u zbiegu ulic Piekarskiej i Działkowej) powstałe w latach 1911-1916. Pierwotne założenie zostało zostało zmienione przez współczesną zabudowę.
• Pozostałości po kolonii robotniczej i urzędniczej przy ulicy Różanej i Sportowej.
• Zespół kolonii robotniczych i kolonia urzędnicza przy dawnej cementowni „Szczakowa” w Pieczyskach (ul. Sobieskiego, Pniaka, Przemysłowa, Poniatowskiego, Warneńczyka).
• Pozostałości po zespole obiektów administarcyjno-mieszkaniowych Zakładów Chemicznych „Azot” (ul. Chopina 94).

Obozy pracy

• Pozostałości z lat pięćdziesiątych XX w. po Centralnym Obozie Pracy Jaworzno (m. in.: bloki mieszkalne, świetlica, magazyn mundurowy).

Najstarsze pomniki

• Pomnik upamiętniający 500 rocznicę bitwy pod Grunwaldem w Szczakowej, wzniesiony w 1910 r., ul. Jagiellońska.
• Pomnik ks. Stanisława Stojałowskiego, wzniesiony w 1919 r., na rogu ulicy Świętej Barbary i Świętego Wojciecha.
• Na terenie miasta znajduje się ponadto około pięćdziesięciu pomników, obelisków i tablic pamiątkowych poświęconych ofiarom II wojny światowej, działaczom ruchu oporu oraz ofiarom komunizmu.