Edukacja przyszłości: odkrywamy talenty i predyspozycje naszych dzieci

Edukacja i nauka nowych umiejętności towarzyszą nam od najmłodszych lat. Uczymy się chodzić, poznajemy pierwsze słowa, przedmioty. Każdy sukces naszych dzieci, każde wypowiedziane nowe zdanie niezmiernie cieszy rodziców i zachęca do wspólnego poznawania otaczającego nas świata. Po kilku latach przychodzi wreszcie ten wyjątkowy dzień, w którym nasze pociechy po raz pierwszy przekraczają szkolne progi. Przed nimi nowe otoczenie, nowe wyzwania, nowi rówieśnicy, którzy często stają się potem przyjaciółmi na całe życie. To moment wzruszenia, ale także refleksji. Rodzice zadają sobie wówczas mnóstwo pytań. Jak nasza pociecha poradzi sobie w nowym środowisku ze stresem, z koniecznością przebywania w szkole, jakie będą efekty przyswajania przez nią coraz to bardziej złożonej wiedzy? Jakie zdolności ma nasze dziecko? Kim będzie w przyszłości?

W Jaworznie o tym wszystkim myśli się już od pierwszych lat życia małych mieszkańców, od kiedy najmłodsi trafiają do żłobków, potem przedszkoli, aż w końcu inaugurują wieloletni proces edukacji, rozpoczynając naukę w szkole podstawowej. Tutaj rodzice oraz ich dzieci mogą liczyć na wsparcie oraz pomoc w nakreśleniu właściwej ścieżki edukacyjnej. Takiej, która pozwoli odkryć i rozwinąć prawdziwe zainteresowania małych jaworznian. Poznać ich atuty, pokazać, w czym są naprawdę dobrzy, w którą stronę warto skierować ich uwagę. Czy może będą to przedmioty humanistyczne, nauki ścisłe, a być może szybko okaże się, że nasze dzieci zdradzają ukryte dotąd talenty do muzyki i bliżej im do świata artystycznego, albo też doskonale radzą sobie podczas zajęć sportowych.

Co sprawiło, że już na tak wczesnym etapie życia najmłodszych mieszkańców Jaworzna podejmowane są działania, by odkryć ich talenty? Projekt Badanie Predyspozycji i Uzdolnień Dzieci i Młodzieży w Jaworznie w ramach programu Edukacja Przyszłości Jaworzno. Inicjatywa ta przedstawia innowacyjne podejście do nauki w szkole, jak również poza nią. W 2020 roku zakończył się jego pilotaż, adresowany do uczniów, rodziców i nauczycieli Szkoły Podstawowej nr 13. W minionym roku szkolnym, tak bardzo innym od normalnego trybu nauki z powodu COVID-19, program ten wprowadzony został w kolejnych placówkach edukacyjnych w mieście, w przedszkolach oraz szkołach podstawowych. Będzie rozwijany i kontynuowany w najbliższych latach, bowiem jego efekty są widoczne, a co równie ważne pozwalają na wspólne planowanie oraz wspieranie dalszej edukacji najmłodszych przez kadrę pedagogiczną oraz rodziców.

- Rodzicom zależy na szczęściu swych pociech. W mądrej współpracy z rodzinami i kadrą pedagogiczną możemy dać młodym ludziom szanse, jakich nigdy wcześniej nie mieli. Szanse na życie z pasją, na pracę pełną satysfakcji z uzyskiwanych efektów. Takie właśnie możliwości daje autorski projekt rozwoju indywidualnego, w oparciu o badania predyspozycji i talentów dzieci, który doskonale wpisuje się w realizowany w mieście program "Jaworzno wspiera Rodziny" - mówi Paweł Silbert, prezydent miasta Jaworzna. - Najmłodsi jaworznianie, to szczególnie ważna grupa naszych mieszkańców, która będzie miała znaczący wpływ na rozwój miasta w przyszłości. Pomagamy dzieciom i ich rodzicom znaleźć miejsce dla siebie, obszar nauki i umiejętności, w którym mogą się rozwijać i wzbogacać prowadzone przez szkoły działania. Pandemia unaoczniła nam, jak ważne jest kompleksowe wsparcie najmłodszych jaworznian w sferze edukacyjnej, psychologicznej oraz zdrowotnej - dodaje.

Projekt skierowany jest do trzech konkretnych grup mieszkańców Jaworzna – rodziców, dzieci oraz nauczycieli. Dzięki niemu możliwe jest i będzie w najbliższych latach wsparcie procesu poznawania mocnych stron uczniów, podnoszenia poziomu ich aktywizacji oraz doboru efektywnych metod pracy i uczenia się. Dzięki temu mogą być wprowadzane do procesów edukacyjnych rozwiązania wspierające indywidualną ścieżkę rozwoju mieszkańców Jaworzna od najmłodszych lat. Obecnie dostawcą pakietu narzędzi psychometrycznych na platformie indywidualni.pl, połączonego z dziennikiem elektronicznym, jest portal Librus Synergia.

Na początek pilotażowym badaniem objęci zostali uczniowie (w sumie 264) oraz nauczyciele (łącznie 31) w Szkole Podstawowej nr 13. Analiza uzdolnień i dalszych kierunków rozwoju objęła trzy grupy wiekowe: klasy 1-3, klasy 4-6 oraz klasy 7-8.

- Badanie uczniów klas 1-3 przeprowadzono przy wsparciu rodziców, natomiast uczniowie klas starszych wykonali testy samodzielnie. Badanie obejmowało preferencje inteligencji wielorakich, preferencje przetwarzania informacji, preferencje sensoryczne, afiliację i lateralizację - wyjaśnia Irena Wojtanowicz-Stadler, naczelnik Wydziału Edukacji w Urzędzie Miejskim w Jaworznie.

Badaniom predyspozycji i preferencji własnych poddali się także wszyscy nauczyciele SP 13. Wzięli udział w cyklu szkoleń w kierunku pełnego wykorzystania potencjału narzędzia, a zespół nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej uczestniczył w warsztatach przygotowujących do prowadzenia zajęć uwzględniających naturalne predyspozycje uczniów i realizujących równocześnie treści z różnych przedmiotów w oparciu o metodę projektową.

Dzięki temu powstały profile uzdolnień uczniów wraz z komentarzami, stanowiące realne wsparcie dla rodziców w procesie wychowawczym dziecka oraz dla nauczycieli w efektywnej, indywidualnej pracy z uczniem, grupą czy też zespołem klasowym. Uczestnicy projektu otrzymali także dostęp do fachowych narzędzi - zindywidualizowanych ćwiczeń, warsztatów, artykułów, które pomagają rozwijać mocne strony dziecka.

Okazuje się, co podkreślają uczestniczący w projekcie nauczyciele, że w pracy z uczniami zawsze bardzo ważne było indywidualne podejście do każdego dziecka.

- Aby proces edukacji przyniósł wymierne efekty, konieczne jest dostosowanie form i metod pracy do indywidualnych potrzeb i możliwości poszczególnych uczniów. Rozpoznawanie tych potrzeb zawsze jednak wiązało się ze stosunkowo długą obserwacją dzieci. Dzięki testom rozwiązywanym w ramach projektu od razu dostajemy wielopłaszczyznowy obraz potrzeb, możliwości i predyspozycji każdego ucznia. Wyniki testów przedstawione są w sposób jasny i przejrzysty. W każdym momencie wychowawca, a także każdy nauczyciel uczący w klasie, ma wgląd w profil grupy oraz poszczególnych uczniów. Jest to szczególnie pomocne w przypadku nauczycieli uczących w wielu klasach, gdzie liczba uczniów, których mają pod swoją opieką jest duża. Uważam, że udział w projekcie pozytywnie wpłynął na moją pracę z uczniami. Pozwolił mi usystematyzować dotychczasową wiedzę o uczniach, dowiedzieć się nowych rzeczy i przede wszystkim pozwolił w lepszy sposób zindywidualizować proces edukacji – podkreśla Katarzyna Gorczowska, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej w Szkole Podstawowej nr 8 w Jaworznie.

Jak dodaje dzięki testom rozwiązywanym w ramach programu otrzymujemy całościowy obraz funkcjonowania ucznia. Poznajmy indywidualną strategię uczenia się każdego dziecka.

- Dowiadujemy się, jakie są jego preferencje zmysłowe, w jaki sposób przetwarza informacje, czy woli pracować samodzielnie czy w grupie, a także jaki rodzaj inteligencji jest u niego dominujący. Analiza wyników testów pozwala dostrzec zarówno mocne jak i słabsze strony ucznia. Ogromnym plusem narzędzia jest jego przejrzystość, ponieważ za pomocą jednego kliknięcia mamy dostęp do wszelkich informacji zarówno o konkretnym uczniu, jak i całej klasie. Mówiąc o pozytywnych aspektach programu nie sposób nie wspomnieć o dużej roli rodziców, którzy -zwłaszcza w klasach 1 -3 - musieli zaangażować się i pomóc dzieciom rozwiązać testy. Dzięki temu sami mieli możliwość poznania, być może dotąd nieznanych, informacji o swoich dzieciach. Ten projekt pozwala skoordynować działania nauczycieli, uczniów i rodziców. I to według mnie jedna z największych wartości dodanych tego projektu - podsumowuje Katarzyna Gorczowska.

Ponadto w ramach programu Edukacja Przyszłości Jaworzno, we współpracy z Przedszkolem Miejskim nr 26 oraz przy wsparciu Przedszkoli nr 24 i 14, opracowano i pilotażowo przetestowano elektroniczne arkusze obserwacji dziecka przedszkolnego, m.in. wstępnej oceny logopedycznej oraz oceny gotowości szkolnej sześciolatka. Te w przyszłości mają wspomóc efektywne wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez niwelowanie deficytów rozwojowych od najmłodszych lat.

W minionym roku szkolnym w projekcie uczestniczyło 13 kolejnych placówek szkolnych oraz 25 placówek przedszkolnych. W nowym roku szkolnym 2021/22 dołączą do nich kolejne szkoły i przedszkola. Nad całością procesów związanych ze skuteczną realizacją nowego programu na terenie całego Jaworzna czuwa specjalny zespół projektowy, powołany w Urzędzie Miejskim w Jaworznie. Wszyscy, dzieci, ich rodzice, nauczyciele oraz osoby odpowiedzialne za rozwój edukacji w mieście są przekonani, że nowy projekt przełoży się na łatwiejsze zdobywanie wiedzy przez najmłodszych, a przede wszystkim sprecyzuje ich zainteresowania oraz predyspozycje.

To już maluszki w przedszkolu, czy też na wczesnym etapie nauki w szkole podstawowej uczniowie deklarują często, że chcą zostać lekarzami, piłkarzami, strażakami, twórcami gier komputerowych albo artystami. Te dziecięce plany można potraktować trochę z przymrużeniem oka, ale co, jeśli jaworznicki projekt skutecznie identyfikuje mocne strony i predyspozycje i faktycznie wspiera najmłodszych w harmonijnym rozwoju, efektywnej nauce i podpowiada, że warto pójść w tym właśnie kierunku?

Warto wziąć to pod uwagę i dzięki trwającemu w Jaworznie projektowi bacznie przyglądać się rozwojowi i postępom edukacyjnym swoich pociech oraz wspierać je w odkrywaniu świata. To z pewnością przyniesie efekty!