Projekt pn. "Zintegrowane podejście do zarządzania jakością wód podziemnych w miejskich obszarach funkcjonalnych" (ang. "Integrated Approach to Management of Groundwater quality In functional urban Areas"), o akronimie AMIIGA, był projektem międzynarodowym zrzeszającym 12 partnerów z 6 krajów Unii Europejskiej. Obok Jaworzna, w projekcie udział brali: Główny Instytut Górnictwa (Partner Wiodący projektu), miasto Novy Bydzov (Republika Czeska), Uniwersytet Techniczny w Libercu (Republika Czeska), miasto Stuttgart (Niemcy), region Lombardii (Włochy), miasto Parma (Włochy), Politechnika w Mediolanie (Włochy), Słoweńska Służba Geologiczna (Słowenia), JP VODOVOD-Kanalizacija - Spółka Wodociągów i Kanalizacji w Lublanie (Słowenia), Uniwersytet w Zagrzebiu (Chorwacja) oraz VODOVOD Zadar -  Spółka  Wodociągowa (Chorwacja).

Zadanie nawiązywało i rozwijało dorobek projektu badawczego pn. „Kluczowe źródła zagrożeń środowiskowych” o akronimie FOKS (ang. "Focus on key sources of environmental risks"), realizowanego przez Miasto Jaworzno w latach 2008-2012, podczas którego stworzono, między innymi, przestrzenny model warunków gruntowo-wodnych w rejonie Zakładów Chemicznych "Organika Azot" S.A., zdefiniowano miejsca najsilniej zanieczyszczone oraz wyznaczono szlaki migracji zanieczyszczeń.

Projekt AMIIGA poruszał natomiast złożoną problematykę zanieczyszczenia wód podziemnych. Wynika ona z faktu, iż zanieczyszczenie wód podziemnych wykracza poza granice administracyjne jednostek samorządu terytorialnego, stąd konieczna jest współpraca ponadlokalna. Brak doświadczeń w rozwiązywaniu tego typu wyzwań, zarówno w Polsce, jak i w Europie, oraz niewystarczające istniejące praktyki w zakresie zarządzania środowiskowego i na rzecz powstrzymywania zanieczyszczenia wód podziemnych – wymuszają współpracę sąsiadujących samorządów terytorialnych oraz jednostek branżowych odpowiedzialnych za poszczególne aspekty środowiska. I taką współpracę zapoczątkowano w trakcie trwania projektu. Do aktywnego udziału w projekcie zaproszono również 10 partnerów stowarzyszonych, w tym trzech polskich, a mianowice: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. w Jaworznie – obecne Wodociągi Jaworzno Sp. z o.o. (Polska), Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Katowicach (Polska),  Górnośląski Związek Metropolitalny – obecną Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię (Polska). Partnerzy Ci nie posiadali budżetu w ramach projektu, jednakże wspierali jego działania poprzez czynne uczestnictwo w Regionalnych Grupach Wdrożeniowych organizowanych w ramach projektu w każdym Państwie członkowskim.

W ramach Projektu AMIIGA zrealizowano siedem akcji pilotażowych w krajach partnerów projektu, a mianowicie: w Polsce (w Jaworznie), Niemczech, Czechach, Słowenii, Chorwacji oraz dwie we Włoszech. Celem akcji pilotażowych było zebranie informacji z obszarów o różniących się uwarunkowaniach geologicznych i hydrogeologicznych oraz opracowanie nadrzędnej Strategii zarządzania wodami podziemnymi (plik dostępny pod adresem: https://www.interreg-central.eu/Content.Node/Management-Strategy-Final.pdf), uwzględniającej siedem „planów operacyjnych” dla zdefiniowanych w projekcie miejskich obszarów funkcjonalnych.

W ramach projektu, na terenie miasta Jaworzna prowadzone były działania w celu przetestowania pasywnej bariery bioreaktywnej wykonanej w styczniu 2018 roku na spływie wód podziemnych z zanieczyszczonego obszaru tzw. "starej hałdy przy torach", w rejonie Zakładów Chemicznych "Organika Azot" S.A. w Jaworznie. Bariera ujmuje zanieczyszczone wody gruntowe, które następnie przepływają przez system studni wypełnionych odpowiednio dobranymi sorbentami. Na pierwszym etapie testowania bariery były to: wióry żelaziste oraz mieszanina torfu, piasku i złoża mikrobiologicznego (wyhodowanego przez pracowników Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na potrzeby niniejszego projektu). Na drugim etapie (po około połowie okresu funkcjonowania bariery) złoże torfu zastąpiono biowęglem. W wyniku „eksperymentu” projektowego ustalono, że w procesie sorpcji usuwanych jest około 65-80% izomerów delta-HCH i epsilon-HCH, natomiast skuteczność usuwania pozostałych izomerów na drodze sorpcji wynosi od 40 do 60%.  Realizacja zadania była niezwykle ważna ze względów naukowo-badawczych, gdyż umożliwiła przetestowanie skuteczności zaprojektowanego w 2015 roku systemu barier reaktywnych dla całego obszaru zanieczyszczonego, którego celem jest wyeliminowanie migracji zanieczyszczeń poza obszary skażone, w rejonie Zakładów Chemicznych.

Kolejnym zadaniem zrealizowanym w ramach projektu AMIIGA było udrożnienie istniejących, częściowo zdewastowanych punktów monitoringowych (wraz z odtworzeniem ich zamknięć), zlokalizowanych w rejonie Zakładów Chemicznych „Organika Azot” S.A., wykonanych w 2010 roku, w ramach projektu o akronimie FOKS. Zadanie polegające na przywróceniu istniejących punktów obserwacyjnych do stanu umożliwiającego skuteczne prowadzenie monitoringu ilościowego i jakościowego wód podziemnych, zostało przeprowadzone na przełomie 2017 i 2018 roku. Natomiast, w pierwszej połowie 2018 roku wykonano nowe punkty pomiarowe (piezometry PJ-1, PŁ-1/1 i PŁ-1/2) oddalone od zakładów chemicznych, jednakże zlokalizowane na kierunku spływu wód podziemnych, stąd umożliwiające obserwowanie rozprzestrzeniania się smugi zanieczyszczeń, której źródłem są odpady niebezpieczne zgromadzone w dolinie potoku Wąwolnica. W trakcie trwania projektu prowadzony był monitoring jakościowy wód podziemnych z wspomnianych wyżej punktów, przez specjalistów z Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach (Partnera Wiodącego projektu).

Ponadto, w okresie od czerwca 2017 r. do lipca 2019 r. przedstawiciele Uniwersytetu Technicznego w Libercu (czeskiego partnera projektu) przeprowadzili w Jaworznie działania z wykorzystaniem fito screeningu. Zadanie to polegało na wykorzystaniu nowatorskiej metody poboru próbek miazgi i łyka z drzew rosnących na obszarze, przez który przebiega przewidywana smuga zanieczyszczeń. Badaniom poddano obszar sięgający od terenu Zakładów Chemicznych po rzekę Przemszę. Metoda ta pozwoliła na określenie przemieszczania się zanieczyszczeń w terenie i ustalenie granic obszarów zanieczyszczonych. Próby drzew pobierano za zgodą Nadleśnictwa Chrzanów.

Projekt AMIIGA był współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Interreg CENTRAL EUROPE na lata 2014-2020. Całkowity budżet projektu nie przekraczał 3 mln €. Budżet

Jaworzna w projekcie to około 145 tys. €, gdzie dofinansowanie stanowiło 85% wydatków kwalifikowanych (około 124 tys. €), natomiast pozostałe 15% (około 21 tys. €) to wkład własny.

Okres realizacji projektu: 1 września 2016 r. - 31 października 2019 r.

Na podsumowanie projektu, w dniach 24-25 października 2019 r. w Jaworznie odbyła się konferencja finałowa, podczas której zaprezentowano w skrócie wszystkie działania podjęte u Partnerów projektu oraz przybliżono problem zanieczyszczenia HCH w Jaworznie i innych krajach Unii Europejskiej.

Poniżej dostępne są nagrania archiwalne poszczególnych sesji konferencji: